شرایط، مجوزها و صلاحیت‌های لازم برای ثبت شرکت مشاور
- نویسنده: بهناز کریمی
شرکت مهندسین مشاور می‌تواند دامنه‌ای بسیار گسترده داشته باشد؛ از تیم‌های کوچک چند نفره گرفته تا مجموعه‌های بزرگ و چندملیتی با هزاران کارمند در سطح جهانی. این شرکت‌ها در حوزه‌های مختلفی مانند معماری، عمران، برق، مکانیک، محیط زیست، انرژی، حمل‌ونقل، فناوری اطلاعات و بسیاری زمینه‌های دیگر فعالیت می‌کنند. خدمات مشاوره مهندسی، معمولا در قالب مطالعات امکان‌سنجی، طراحی مفهومی و تفصیلی، نظارت بر اجرا، مدیریت پروژه و تحلیل‌های تخصصی ارائه می‌شود. این خدمات نه تنها به بهینه‌سازی هزینه‌ها و افزایش کیفیت پروژه‌ها کمک می‌کنند، بلکه موجب کاهش ریسک و ارتقاء بهره‌وری در فرایندهای اجرایی نیز می‌شوند.
تعریف شرکت مهندسین مشاور
شرکت مهندسین مشاور به مجموعه‌ای از متخصصان فنی و مهندسی اطلاق می‌شود که با کسب مجوز رسمی یا پروانه اشتغال از سازمان نظام مهندسی یا مراجع ذی‌ربط، در زمینه‌های مختلف مهندسی به فعالیت مشاوره‌ای می‌پردازند. این شرکت‌ها می‌توانند شخصیت حقوقی مستقل داشته یا به‌صورت تیم‌های تخصصی و مشارکتی فعالیت کنند. هدف اصلی آنها، ارائه راهکارهای مهندسی، طراحی پروژه‌ها، تحلیل فنی و نظارت تخصصی بر اجرای طرح‌های عمرانی، صنعتی و زیرساختی است.
وظایف شرکت مهندسین مشاور
- تدوین برنامه زمان‌بندی دقیق پروژه‌ها با هدف کنترل و مدیریت زمان اجرای طرح‌ها
- طراحی و پیاده‌سازی نظام‌های مدیریت کیفیت
- انجام ارزیابی‌های فنی، اقتصادی و زیست‌محیطی برای سنجش کارایی و پایداری پروژه
- نظارت تخصصی بر نصب، راه‌اندازی و بهره‌برداری از تجهیزات صنعتی و زیرساختی
- اطمینان از رعایت استانداردها و ضوابط مهندسی در طراحی و اجرای نقشه‌ها
- ارائه مشاوره‌های مالی و برآورد هزینه برای اجرای بهینه پروژه‌ها
- کاهش هزینه‌ها از طریق ارائه راهکارهای فنی و اجرایی مناسب و اقتصادی
- تهیه و ارائه گزارش‌های تحلیلی و پیشرفت کار در مراحل مختلف اجرای پروژه
- بازرسی و نظارت بر عملیات ساخت و ساز، تاسیسات عمرانی، ساختمانی و صنعتی
انواع شرکت‌های مهندسین مشاور
شرکت‌های مهندسین مشاور از نظر ساختار حقوقی و نحوه ثبت، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. انتخاب نوع شرکت، بسته به شرایط موسسان، حجم فعالیت، میزان تعهدات، نوع پروژه‌ها و اهداف بلندمدت شرکت متفاوت است. در ادامه با مهم‌ترین قالب‌های حقوقی شرکت‌های مهندسین مشاور آشنا می‌شویم.
۱- شرکت مهندسین مشاور در قالب تضامنی
شرکت تضامنی یکی از قدیمی‌ترین و سنتی‌ترین انواع شرکت‌هاست که بر اساس ماده ۱۱۶ قانون تجارت ایران، بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی برای انجام فعالیت تجاری یا خدماتی تاسیس می‌شود. در این نوع شرکت، چنانچه دارایی شرکت برای پرداخت بدهی‌ها و تعهدات کافی نباشد، هر یک از شرکا موظف به پرداخت تمامی بدهی‌ها از دارایی شخصی خود هستند. به دلیل حساسیت بالا و مسئولیت شخصی موسسان، ثبت شرکت تضامنی بیشتر توسط افرادی انجام می‌شود که آشنایی کامل و اعتماد متقابل دارند.
- تمامی شرکا در قبال بدهی‌ها مسئولیت کامل و نامحدود دارند.
- نام شرکت معمولاً همراه با نام حداقل یکی از شرکا ذکر می‌شود.
- در صورت ایجاد اختلاف یا بدهی، طلبکاران می‌توانند به صورت مستقیم از دارایی شرکا مطالبه کنند.
- این نوع شرکت اغلب برای جلب اعتماد بیشتر مشتریان و کارفرمایان انتخاب می‌شود، چرا که تضمین بازپرداخت و مسئولیت‌پذیری بیشتری دارد.
۲- شرکت مهندسین مشاور در قالب سهامی خاص
شرکت سهامی خاص یکی از متداول‌ترین قالب‌های حقوقی برای تاسیس شرکت‌های مهندسین مشاور است. این نوع شرکت طبق ماده ۲۰ قانون تجارت، شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت هر سهامدار محدود به مبلغ اسمی سهام اوست. طبق قانون، باید در نام شرکت عبارت سهامی خاص ذکر شود تا از نظر قانونی قابل شناسایی باشد.
- حداقل ۳ نفر سهامدار و ۲ نفر بازرس (بازرس اصلی و علی‌البدل)
- حداقل سرمایه: ۱.۰۰۰.۰۰۰ ریال، که حداقل ۳۵٪ آن نقداً هنگام ثبت باید پرداخت شود
- ارائه مدارک شناسایی کلیه اعضا
- گواهی عدم سوء پیشینه برای کلیه اعضا
- تنظیم اقرارنامه، اساسنامه، صورتجلسه موسسان و سایر اسناد رسمی
- در صورت داشتن موضوع فعالیت نیازمند مجوز، ارائه مجوز رسمی از مراجع ذی‌صلاح الزامی است
مزایای ثبت شرکت سهامی خاص برای مهندسین مشاور
- امکان جذب سرمایه‌گذار و افزایش سرمایه از طریق فروش سهام
- مناسب برای شرکت در مناقصات دولتی، مزایده‌ها و نمایشگاه‌ها
- اعتبار بالاتر برای دریافت تسهیلات بانکی و اخذ نمایندگی
- مسئولیت محدود سهامداران و استقلال حقوقی شرکت از اشخاص حقیقی
۳- شرکت مهندسین مشاور در قالب مسئولیت محدود
شرکت با مسئولیت محدود نیز یکی از قالب‌های پرکاربرد برای تاسیس شرکت‌های مشاور است. این نوع شرکت طبق ماده ۹۴ قانون تجارت، بین حداقل دو نفر تشکیل می‌شود و هر شریک فقط تا میزان سرمایه خود در قبال بدهی‌های شرکت مسئول است. ثبت شرکت با مسئولیت محدود، به دلیل سادگی در فرآیند ثبت، هزینه‌های کمتر، و محدود بودن مسئولیت‌ها مورد توجه بسیاری از موسسان قرار دارد. اما باید توجه داشت که اعتبار حقوقی آن نسبت به شرکت سهامی خاص پایین‌تر است و در برخی مناقصات ممکن است با محدودیت مواجه شود.
- حداقل ۲ نفر شریک
- بدون محدودیت در حداقل یا حداکثر سرمایه
- تعهد شرکا به پرداخت سرمایه ذکر شده در اساسنامه
- مسئولیت هر شریک محدود به میزان سرمایه وی در شرکت است
مدارک لازم برای ثبت شرکت مهندسین مشاور با مسئولیت محدود
- تصویر شناسنامه و کارت ملی اعضا
- گواهی عدم سوء پیشینه
- امضای اقرارنامه
- در صورت نیاز، ارائه مجوز رسمی برای فعالیت شرکت
- درج عبارت با مسئولیت محدود در نام شرکت الزامی است
انواع رتبه مشاور؛ همه‌چیز درباره دریافت گرید مهندسین مشاور
در دنیای امروز، پروژه‌های بزرگ عمرانی، صنعتی، خدماتی و زیربنایی تنها با تامین سرمایه یا حضور کارفرما به سرانجام نمی‌رسند؛ بلکه پایه‌ریزی موفقیت هر پروژه، از همان مراحل ابتدایی، به تحلیل‌ها، ارزیابی‌ها و مطالعاتی بستگی دارد که توسط مشاوران تخصصی انجام می‌شود. مشاوران نه‌تنها راهنمای مسیر اجرای پروژه هستند، بلکه به‌عنوان چشم و مغز پروژه، وظیفه دارند پیش از هر اقدامی، تمامی ابعاد پروژه را از منظر فنی، اقتصادی، اجرایی، مالی، حقوقی، زیست‌محیطی و حتی پدافند غیرعامل بررسی و مستندسازی کنند. به بیان ساده، بدون حضور مشاوران حرفه‌ای، پروژه‌ها در معرض خطاهای پرهزینه، تاخیرهای زمانی و ریسک‌های مدیریتی و اجرایی قرار می‌گیرند.
با این حال، ورود به این حوزه صرفا با تکیه بر دانش دانشگاهی، تجربه‌های پراکنده یا رزومه‌های فردی ممکن نیست. در پروژه‌های کلان، به‌ویژه در مناقصات و قراردادهای رسمی دولتی، حضور مشاوران نیازمند دریافت رتبه مشاور یا گرید مشاور است؛ تأییدیه‌ای رسمی که توسط معاونت فنی و امور زیربنایی سازمان برنامه و بودجه کشور و از طریق سامانه تخصصی ساجات صادر می‌شود. این رتبه‌بندی، میزان توانمندی، تجربه، تخصص، ساختار سازمانی، پشتیبانی مالی و نیروی انسانی شرکت‌های مشاوره را ارزیابی و درجه‌بندی می‌کند.
رتبه مشاور، شناسنامه فنی، تخصصی و اعتباری یک شرکت مشاوره است. این گواهی مشخص می‌کند که شرکت در چه حوزه‌هایی تخصص دارد، در چه سطحی می‌تواند خدمات مشاوره‌ای ارائه دهد، و آیا صلاحیت مشارکت در پروژه‌های ملی، استانی یا بین‌المللی را داراست یا خیر. بدون این گواهی، شرکت‌های مشاوره‌ای نمی‌توانند در مناقصات رسمی شرکت کنند یا قراردادهای رسمی با نهادهای دولتی و عمومی منعقد نمایند.
گروه‌بندی و تخصص‌های قابل رتبه‌بندی مشاوران
رتبه‌بندی شرکت‌های مشاوره، صرفا یک نظام امتیازدهی نیست، بلکه چارچوبی رسمی برای تشخیص صلاحیت تخصصی، فنی، مدیریتی و ساختاری شرکت‌ها در حوزه‌های مختلف خدمات مشاوره‌ای است. این فرآیند، توسط سازمان برنامه و بودجه کشور و مطابق با دستورالعمل‌های معاونت فنی و نظارت راهبردی ریاست‌جمهوری انجام می‌گیرد.
شرکت‌های مشاوره، بر اساس حوزه فعالیت خود در یکی از گروه‌های تخصصی مصوب رتبه‌بندی می‌شوند. هر گروه شامل زیرشاخه‌هایی از تخصص‌های فنی است که رتبه شرکت دقیقاً بر پایه‌ی آنها صادر می‌شود. در حال حاضر، رتبه‌بندی مشاوران در ایران شامل ۱۳ گروه تخصصی اصلی به صورت زیر است.
۱- گروه شهرسازی و معماری
- شهرسازی
- طراحی شهری
- معماری داخلی
- ساماندهی و توانمندسازی بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی
طراحی ساختمان‌های آموزشی، بهداشتی، ورزشی و درمانی - طراحی ساختمان‌های مسکونی، اداری، تجاری، صنعتی و نظامی
۲- گروه راه و ترابری
- راهسازی
- راه‌آهن
- طراحی فرودگاه‌ها
- بندرسازی و سازه‌های دریایی
- مهندسی ترافیک و حمل‌ونقل
۳- گروه مهندسی آب
- طراحی و اجرای سد
- شبکه‌های آبیاری و زهکشی
- تاسیسات آب و فاضلاب شهری و روستایی
- حفاظت و مهندسی رودخانه‌ها
۴- گروه کشاورزی
- زراعت، باغبانی و دامپروری
- منابع طبیعی و حفاظت از جنگل و مراتع
- مکانیزاسیون کشاورزی
- شیلات و آبزی‌پروری
۵- گروه نفت و گاز
- مطالعات و طراحی در حوزه اکتشاف، استخراج و بهره‌برداری
- مهندسی پالایش و انتقال
۶- گروه مهندسی انرژی
- بهره‌وری و مدیریت انرژی
- انرژی‌های تجدیدپذیر
- سیستم‌های برق و قدرت
۷- گروه صنعتی
- طراحی و توسعه واحدهای صنعتی
- صنایع فلزی و غیرفلزی
- مهندسی تولید و فرآیندهای صنعتی
۸- گروه خدمات مدیریتی
- مدیریت پروژه و طرح
- مشاوره در ساختار سازمانی و بهبود فرآیند
- مهندسی ارزش
۹- گروه خدمات برنامه‌ریزی و اقتصاد
- مطالعات اقتصادی، مالی و سرمایه‌گذاری
- مطالعات بازار و امکان‌سنجی اقتصادی
۱۰- گروه مطالعات آماری
- طراحی و اجرای طرح‌های آماری و تحلیلی
- تحلیل داده‌های جمعیتی، اجتماعی و اقتصادی
۱۱- گروه پست و مخابرات
- طراحی و توسعه زیرساخت‌های ارتباطی
- مشاوره در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات
۱۲- گروه میراث فرهنگی
- مستندسازی، احیا و حفاظت از آثار تاریخی
- طراحی پروژه‌های فرهنگی و باستان‌شناسی
۱۳- گروه تخصص‌های مشترک
- خدمات ژئوتکنیک، نقشه‌برداری، سنجش از دور
- ارزیابی‌های زیست‌محیطی
- پدافند غیرعامل
تفاوت رتبه‌بندی مشاوران با دیگر حوزه‌ها
به طور کلی، رتبه‌بندی (گرید) نوعی سیستم صلاحیت‌سنجی رسمی و ساختار یافته است که برای ارزیابی توانمندی شرکت‌ها در حوزه‌های مختلف اجرایی و مشاوره‌ای طراحی شده است. این نظام رتبه‌بندی، تضمین‌کننده‌ی کیفیت و کمیت خدمات شرکت‌ها بوده و حقوق بهره‌برداران، کارفرمایان و سرمایه‌گذاران را حفظ می‌کند. نکته مهم اینکه مشاوران فقط در صورتی می‌توانند در مناقصات رسمی و پروژه‌های دولتی شرکت کنند که دارای رتبه معتبر از سازمان برنامه و بودجه باشند؛ و این رتبه صرفاً در گروه‌های تخصصی مذکور صادر می‌شود. بر اساس تقسیم‌بندی سازمان برنامه و بودجه کشور، رتبه‌بندی شرکت‌ها در ۵ حوزه اصلی انجام می‌پذیرد.
- رتبه‌بندی پیمانکاری
- رتبه‌بندی مشاوران
- رتبه‌بندی شرکت‌های انفورماتیکی
- رتبه‌بندی شرکت‌های EPC
- رتبه‌بندی انبوه‌سازان
شرکت‌ها به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند
- شرکت‌های پیمانکاری: فعال در اجرای مستقیم پروژه‌ها، دارای رتبه‌بندی در پایه‌های ۱ تا ۵ (رتبه ۱ بالاترین و رتبه ۵ پایین‌ترین است).
- شرکت‌های مشاور: ارائه‌دهنده خدمات طراحی، مطالعه، نظارت و مدیریت پروژه، که در پایه‌های ۱، ۲ و ۳ رتبه‌بندی می‌شوند (رتبه ۱ بالاترین رتبه).
رتبه‌بندی مشاوران پایه‌های ۳، ۲ و ۱
فرآیند رتبه‌بندی مهندسین مشاور در سه سطح پایه ۳، پایه ۲ و پایه ۱ تعریف شده که هر یک نمایانگر میزان تخصص، تجربه، توان فنی، مدیریتی و مالی شرکت‌های مشاوره در حوزه فعالیت خود است.
این رتبه‌ها توسط سازمان برنامه و بودجه کشور و از طریق سامانه اینترنتی ساجات (سامانه جامع ارجاع کار مشاوران) صادر می‌شود. هدف از این نظام رتبه‌بندی، اعتباربخشی رسمی به شرکت‌هایی است که در زمینه خدمات مشاوره‌ای پروژه‌های عمرانی، صنعتی، خدماتی، زیربنایی و سایر حوزه‌های تخصصی فعالیت دارند.
پایه ۳ نقطه شروع ورود رسمی به حوزه مشاوره حرفه‌ای محسوب می‌شود و پایه ۱ نشان‌دهنده بالاترین سطح توانمندی در مقیاس ملی یا بین‌المللی است.
شرایط اخذ رتبه ۳، ۲ و ۱ مشاور در نظام رتبه‌بندی شرکت‌های مهندسین مشاور
برای فعالیت در پروژه‌های بزرگ عمرانی، صنعتی و خدماتی، داشتن رتبه مشاور یکی از مهم‌ترین الزاماتی است که شرکت‌های مهندسین مشاور باید آن را دریافت کنند. رتبه‌بندی مشاوران که توسط سازمان برنامه و بودجه کشور تعیین می‌شود، تضمین‌کننده صلاحیت فنی، مدیریتی و مالی شرکت‌ها است و به نوعی «شناسنامه تخصصی» آنها در عرصه پروژه‌های ملی و بین‌المللی محسوب می‌شود. این رتبه‌ها در سه سطح پایه ۳، پایه ۲ و پایه ۱ تعریف شده‌اند که هر کدام نشان‌دهنده میزان توانمندی و تجربه شرکت در ارائه خدمات مشاوره‌ای می‌باشند.
در این بخش، به صورت کامل و دقیق شرایط دریافت رتبه ۳، رتبه ۲ و رتبه ۱ مشاور توضیح داده می‌شود تا متقاضیان بتوانند با آگاهی کامل مراحل اخذ این رتبه‌ها را طی کنند.
شرایط اخذ رتبه ۳ مشاور
اخذ رتبه ۳ مشاور به معنای دریافت گواهینامه رسمی جهت ارائه خدمات مشاوره‌ای در یک یا چند رشته تخصصی مهندسی است. این رتبه هم به شرکت‌های حقوقی (شرکت‌های مهندسی) و هم به افراد حقیقی تعلق می‌گیرد و نشان‌دهنده صلاحیت و توانمندی متقاضی در رشته تخصصی مورد نظر است.
رتبه ۳ به عنوان اولین سطح صلاحیت برای ورود رسمی به پروژه‌های دولتی و مناقصات به شمار می‌آید و دریافت آن مستلزم رعایت شرایط عمومی و اختصاصی است که در ادامه به تفصیل توضیح داده می‌شود.
اخذ رتبه ۳ مشاور اولین و مهم‌ترین گام برای ورود رسمی شرکت‌های مهندسی به بازار پروژه‌های دولتی و تخصصی است. رعایت دقیق شرایط حقوقی، فنی، نیروی انسانی و ارائه مستندات کامل، کلید موفقیت در این فرآیند است. علاوه بر این، شناخت دقیق شرایط اختصاصی مربوط به تخصص و گروه کاری شرکت، می‌تواند روند اخذ رتبه را تسریع کند و احتمال موفقیت را بالا ببرد.
شرایط عمومی اخذ رتبه ۳ مشاور
- ثبت قانونی شرکت: شرکت متقاضی باید به صورت رسمی در سازمان ثبت شرکت‌ها ثبت شده باشد و دارای شخصیت حقوقی معتبر باشد.
- داشتن کد اقتصادی و کد کارگاهی: این کدها جهت شناسایی شرکت در نظام اقتصادی کشور و نظام بیمه الزامی است.
- موضوع فعالیت مرتبط در اساسنامه: موضوع فعالیت شرکت باید در اساسنامه با رشته یا رشته‌های تخصصی مورد درخواست مطابقت کامل داشته باشد.
- داشتن دفتر مرکزی فعال: شرکت باید دارای دفتر مرکزی ثابت و قانونی باشد. این دفتر ممکن است در فرآیند کارشناسی پرونده به‌صورت حضوری بازدید شود.
- ثبت‌نام در سامانه ساجات: متقاضیان باید در سامانه جامع اطلاعات تکامل سازندگان (ساجات) ثبت‌نام کرده و شناسه و گذرواژه معتبر داشته باشند.
- صلاحیت اعضای هیئت مدیره: اعضای هیئت مدیره باید شرایط قانونی لازم را داشته باشند؛ شامل داشتن مدرک تحصیلی حداقل کارشناسی مرتبط، عدم اشتغال در ادارات دولتی به صورت رسمی و عدم ممنوعیت قانونی.
شرایط ویژه برای اخذ رتبه ۳ مشاور
۱- افراد امتیازآور
- ۱ نفر کارشناس با مدرک تحصیلی مرتبط و سابقه کاری مفید ۵ سال باید به عنوان افراد امتیازآور معرفی شوند. این افراد بر اساس اولویت‌های زیر دسته‌بندی می‌شوند.
- اولویت اول (سرگروه): فردی که بیشترین امتیاز را دارد و باید حداقل ۵ تا ۱۰ سال سابقه کار مرتبط و مفید داشته باشد (بسته به رشته تخصصی).
- اولویت دوم (افراد فنی الزامی): حداقل ۵ سال سابقه کار مرتبط و مفید.
- اولویت سوم (سایر افراد فنی): حداقل ۴ سال سابقه کار مفید.
- افراد اولویت اول و دوم باید به صورت تمام‌وقت در شرکت بیمه شده باشند؛ ولی اولویت سوم امکان فعالیت هم‌زمان در شرکت‌های دیگر را دارد.
۲- امکانات و تجهیزات پشتیبانی
شرکت باید دارای امکانات فنی، نرم‌افزاری و سخت‌افزاری لازم برای ارائه خدمات مشاوره در رشته تخصصی باشد.
۳- ساختار مدیریتی
شرکت باید ساختار مدیریتی منسجم و سازمان‌یافته داشته باشد که نشان‌دهنده توانایی مدیریت پروژه‌ها و هماهنگی تیم فنی باشد.
شرایط هیئت مدیره و مدیرعامل
- هیات مدیره: اعضای هیئت مدیره باید دارای مدرک حداقل کارشناسی مرتبط با رشته‌های تخصصی شرکت باشند. استثنائا یک نفر می‌تواند از رشته‌های مدیریت باشد. همچنین اعضا نباید کارمند رسمی دولت باشند و باید کارت پایان خدمت داشته باشند.
- مدیرعامل: مدیرعامل باید به صورت تمام‌وقت در شرکت حضور داشته و بیمه او صرفا توسط شرکت پرداخت شود. مدیرعامل باید امتیاز برابر یا بیشتر از سرگروه افراد امتیازآور داشته باشد و می‌تواند از اولویت‌های دوم یا سوم معرفی شود. بازنشستگان و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های معتبر از این الزام بیمه مستثنی هستند.
شرایط امتیازآور بر اساس گروه‌های تخصصی
- گروه اول (مانند معماری داخلی، سازه، تاسیسات، محیط زیست و…): سرگروه باید حداقل ۹۱ امتیاز کسب کند؛ معمولاً شامل حداقل ۵ سال سابقه کار مفید با ۵۰٪ سابقه طراحی در شرکت‌های رتبه‌دار است.
- گروه دوم (شامل شهرسازی، ساختمان، راهسازی، کشاورزی و…): سرگروه باید حداقل ۹۹ امتیاز با حداقل ۷ سال سابقه کار داشته باشد.
- گروه سوم (سدسازی، نفت و گاز، انرژی و صنعت): سرگروه باید حداقل ۱۰۹ امتیاز و ۱۰ سال سابقه کار مرتبط داشته باشد.
سابقه کار باید عمدتا به صورت طراحی و در شرکت‌های رتبه‌دار مرتبط باشد. شرایط مشابهی برای افراد اولویت دوم و سوم با درجات امتیازی کمتر وجود دارد.
مدارک مورد نیاز برای ثبت و بارگذاری در سامانه ساجات
- اساسنامه شرکت
- شرکت‌نامه یا اظهارنامه ثبت شرکت
- تمامی روزنامه‌های رسمی شرکت طی ۱۵ سال اخیر
- اخرین صورت جلسه هیئت مدیره
- مدارک شناسایی، تحصیلی و بیمه‌ای اعضای هیئت مدیره و افراد امتیازآور
- سوابق کاری و قراردادهای پرسنل امتیازآور
- تعهدنامه فرم شماره ۸
- در صورت وجود، مدارک مربوط به رتبه‌بندی قبلی شرکت
شرایط اخذ رتبه ۲ مشاور
اخذ رتبه ۲ مشاور به‌معنای ارتقای سطح صلاحیت شرکت‌های مشاوره نسبت به رتبه ۳ است و نشان‌دهنده تجربه، تخصص، ساختار سازمانی و منابع انسانی قوی‌تر شرکت متقاضی می‌باشد. در ادامه، شرایط لازم برای دریافت این رتبه طبق آیین‌نامه رسمی تشخیص صلاحیت مشاوران ارائه شده است.
شرایط عمومی شرکت
- ثبت رسمی شرکت در قالب سهامی خاص، مسئولیت محدود، تعاونی یا سهامی عام با موضوع فعالیت منطبق با رشته مورد تقاضا
- داشتن کد اقتصادی و کد بیمه دفتر مرکزی به‌منظور پرداخت حق بیمه افراد امتیازآور و مدیرعامل
- برخورداری از دفتر کار فعال و تجهیز شده با آدرس رسمی و قابل استعلام
- ثبت‌نام در سامانه ساجات و دریافت شناسه کاربری برای ثبت رسمی درخواست رتبه‌بندی از سازمان برنامه و بودجه کشور
شرایط مدیرعامل
- داشتن حداقل مدرک کارشناسی در رشته مرتبط
- اشتغال تمام‌وقت در شرکت متقاضی و پرداخت بیمه از همان شرکت (مدیرعامل می‌تواند بازنشسته یا عضو هیئت علمی باشد)
- عدم اشتغال هم‌زمان به‌عنوان مدیرعامل یا امتیازآور در سایر شرکت‌ها
- کسب امتیاز تخصصی معادل اولویت اول افراد امتیازآور از نظر سابقه، تحصیلات و پروژه‌ها (ترجیحاً، اما نه الزاماً، مدیرعامل می‌تواند همان فرد سرگروه باشد)
شرایط افراد امتیازآو
شرکت باید حداقل ۵ نفر نیروی متخصص را با شرایط زیر معرفی کند
- اولویت اول (سرگروه): دارای حداقل ۱۰ سال سابقه کار مفید و حداقل ۵ سال سابقه طراحی در شرکت‌های دارای رتبه مشاور در رشته مرتبط
- اولویت دوم (فنی الزامی): دارای حداقل ۷ سال سابقه کار مرتبط با حداقل ۴ سال سابقه طراحی
- اولویت سوم (سایر فنی): دارای حداقل ۵ سال سابقه کار مفید؛ می‌توانند به‌صورت پاره‌وقت همکاری داشته و بیمه‌شان از شرکت دیگری باشد
سوابق پروژه‌ای
ارائه سوابق بیمه‌ای و فعالیت در پروژه‌های مرتبط طی سال‌های گذشته (معمولاً ۳ تا ۵ سال) برای افراد امتیازآور ضروری است. این سوابق باید در حوزه تخصصی مرتبط با رشته مورد تقاضا باشد.
مدارک مورد نیاز
- اساسنامه، آگهی ثبت شرکت و آخرین تغییرات
- مدارک شناسایی، تحصیلی و کارت پایان‌خدمت اعضای هیئت‌مدیره، مدیرعامل و تیم امتیازآور
- گواهی بیمه تأمین اجتماعی افراد امتیازآور
- اظهارنامه مالیاتی و ترازنامه برای بررسی توان مالی شرکت
سوابق پروژه‌ای و در صورت وجود، رضایت‌نامه از کارفرمایان - فرم‌های تعهد و اطلاعات در سامانه ساجات
شرایط اخذ رتبه ۱ مشاور
اخذ رتبه ۱ مشاور، بالاترین سطح رتبه‌بندی برای شرکت‌های مشاوره مهندسی است. این رتبه نشان‌دهنده تخصص، تجربه و توانایی‌های بسیار بالا در ارائه خدمات مهندسی مشاوره در رشته‌های مختلف است و شرایط سخت‌گیرانه‌تری نسبت به رتبه‌های پایین‌تر دارد.
۱- شرایط عمومی اخذ رتبه ۱ مشاور
- داشتن شخصیت حقوقی ثبت‌شده و فعال: شرکت متقاضی باید به صورت رسمی ثبت شده و دارای مجوزهای لازم باشد.
- حداقل سه سال سابقه فعالیت تخصصی: شرکت باید حداقل ۳ سال سابقه فعالیت مستمر و موفق در زمینه مهندسی مشاوره داشته باشد.
- داشتن دفتر مرکزی رسمی: دفتر مرکزی شرکت باید آدرس ثابت و قانونی داشته باشد.
- داشتن ساختار مدیریتی و سازمانی مناسب: شرکت باید دارای سیستم‌های مدیریتی، سازماندهی شده و مستندات داخلی باشد که نشان‌دهنده روندهای کار و فرآیندهای اجرایی باشد.
۲- شرایط تخصصی و پرسنلی
الف) نیروی انسانی امتیازآور
- شرکت باید حداقل ۳ تا ۷ نفر نیروی متخصص (کارشناس و بالاتر) داشته باشد.
- همه این افراد باید دارای مدرک تحصیلی حداقل کارشناسی مرتبط با رشته تخصصی مشاوره باشند.
- این افراد باید سابقه کار مرتبط و مفید داشته باشند.
ب) سابقه کاری و امتیاز افراد
- سابقه کاری افراد امتیاز آور باید در بازه ۲۴ سال اخیر باشد.
- میزان سابقه کاری باید حداقل معادل کارکرد مالی ۱۶,۱۰۰ میلیون ریال پس از تعدیل باشد.
- حداکثر میزان سابقه کاری مورد نیاز ۳۶,۱۰۰ میلیون ریال است.
ج) پروژه‌های شاخص
- شرکت باید حداقل یک پروژه شاخص مرتبط با رشته تخصصی در زمینه طراحی داشته باشد.
- پروژه‌های شاخص باید حداقل میزان مشخصی از حجم و پیچیدگی را داشته باشند (این میزان بسته به تخصص متفاوت است).
- پروژه شاخص، نشانه توانمندی شرکت در اجرای پروژه‌های بزرگ و تخصصی است.
۳- شرایط مالی
- شرکت باید توان مالی مناسبی برای اجرای پروژه‌های مشاوره داشته باشد.
- کارکرد مالی شرکت باید با سابقه کاری افراد هماهنگ باشد.
- توان مالی نشان‌دهنده قابلیت اجرای پروژه‌های بزرگ و تعهدات شرکت است.
۴- مدارک و مستندات لازم برای اخذ رتبه ۱ مشاور
- مدارک ثبتی شرکت: اساسنامه، روزنامه‌های رسمی، گواهی ثبت شرکت.
- مدارک تحصیلی و سوابق کاری نیروی انسانی: مدارک کارشناسی یا بالاتر، گواهی‌های مربوط به سوابق کاری و بیمه.
- مستندات مالی: گزارش‌های مالی، کارکرد مالی، اسناد مرتبط.
- مستندات پروژه‌های شاخص: قراردادها، صورت‌جلسات، مدارک تایید انجام پروژه‌های شاخص.
- ساختار سازمانی: نمودار سازمانی، مستندات مدیریت پروژه، روندهای کاری.
- تعهدنامه‌ها و فرم‌های مربوط به سامانه ساجات.
۵- نکات مهم در اخذ رتبه ۱ مشاور
- نیروی انسانی متخصص و با تجربه نقش کلیدی دارد و تعداد و کیفیت آنها از عوامل تعیین‌کننده است.
- پروژه شاخص باید اثبات‌کننده توانمندی شرکت در حوزه تخصصی خود باشد.
- داشتن سابقه و کارکرد مالی متناسب باعث تقویت درخواست رتبه ۱ می‌شود.
مستندات باید کامل، دقیق و بدون نقص باشند. - شرکت باید قابلیت پشتیبانی مالی و فنی برای پروژه‌های بزرگ را داشته باشد.
منابع درآمد شرکت مشاور مهندسی
الف) قراردادهای پروژه‌ای
- بیشترین درآمد شرکت مشاور از قراردادهای مشاوره‌ای پروژه‌های مهندسی است. این پروژه‌ها شامل طراحی، نظارت، مطالعات فنی، ارزیابی و مشاوره مدیریت پروژه می‌شود.
- برای مثال، یک شرکت مشاور مهندسی ساختمان می‌تواند پروژه طراحی معماری، سازه، تاسیسات مکانیکی یا برق را دریافت کند.
- درآمد هر پروژه بستگی به حجم، پیچیدگی و مدت زمان آن دارد.
- قراردادها معمولاً به صورت پروژه‌ای یا مدت‌دار بسته می‌شوند و براساس شرایط قرارداد، ممکن است درصد پیش‌پرداخت و پرداخت‌های مرحله‌ای داشته باشند.
ب) خدمات تخصصی تکمیلی
- شرکت‌ها می‌توانند خدمات جانبی مانند تهیه گزارش‌های مطالعات امکان‌سنجی، ارزیابی زیست‌محیطی، مدل‌سازی سه‌بعدی، تهیه مستندات فنی و استاندارد ارائه دهند.
- این خدمات علاوه بر پروژه‌های اصلی، می‌توانند منبع درآمد اضافی باشند.
ج) خدمات پشتیبانی و نگهداری
- برخی شرکت‌ها خدمات نگهداری، به‌روزرسانی طرح‌ها، یا پشتیبانی فنی پس از اتمام پروژه ارائه می‌دهند که درآمدی مستمر و قابل پیش‌بینی دارد.
ارتباط درآمد با رتبه شرکت مشاور
- در ایران، شرکت‌های مشاور مهندسی برای حضور در پروژه‌های دولتی و بزرگ، باید از سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور (سازمان برنامه و بودجه) رتبه مشاور دریافت کنند.
- رتبه 3 (پایه): شرکت تازه‌تاسیس یا کوچک با نیروی انسانی و سابقه کاری محدود. پروژه‌های کوچک و متوسط می‌توانند دریافت کنند.
- رتبه 2: شرکت با سابقه و توان مالی و نیروی انسانی بهتر. پروژه‌های بزرگ‌تر با بودجه بیشتر در دسترس هستند.
- رتبه 1: بالاترین رتبه، شرکت‌های دارای توان فنی و مالی بسیار بالا. می‌توانند پروژه‌های ملی، بزرگ و پیچیده را دریافت کنند.
- رتبه بالاتر امکان رقابت در پروژه‌های بزرگ‌تر، درآمد بیشتر و اعتبار بالاتر را می‌دهد.
- کسب رتبه مستلزم داشتن نیروی انسانی متخصص، تجربه و کارکرد مالی (درآمد شرکت در پروژه‌ها) است.
دریافت رتبه مشاور در چند رشته تخصصی؛ شرایط و الزامات
یکی از مزایای ساختار رتبه‌بندی مشاوران در ایران، امکان دریافت گرید در چند رشته تخصصی مختلف توسط یک شرکت مشاوره است. به عبارت دیگر، چنانچه شرکتی در حال حاضر دارای گرید مشاور در یک حوزه مشخص (مانند شهرسازی) باشد، می‌تواند برای دریافت گرید جدید در رشته‌هایی مانند راهسازی، معماری نیز اقدام کند؛ مشروط بر آن‌که شرایط تخصصی هر رشته را به‌صورت مستقل احراز نماید. طبق ضوابط سازمان برنامه و بودجه کشور، شرایط کلی برای دریافت گرید در رشته دوم یا بیشتر به شرح زیر است:
۱- پایه گرید
شرکت‌ها برای دریافت گرید در هر رشته جدید، می‌توانند از پایه ۳ (اولین سطح گرید مشاور) اقدام نمایند. داشتن گرید در یک رشته، شرط یا الزام برای دریافت گرید در رشته دیگر محسوب نمی‌شود.
۲- نیروی امتیاز آور تخصصی
شرکت باید برای هر رشته، تیم امتیازآور مجزایی معرفی کند که رشته تحصیلی، سوابق کاری و مدارک آنها با حوزه مورد درخواست تناسب کامل داشته باشد. برای پایه ۳، حداقل شرایط به شرح زیر است:
- سرگروه (فرد امتیاز آور اصلی): دارای مدرک تحصیلی مرتبط و حداقل ۵ تا ۱۰ سال سابقه کار مفید و مرتبط (بسته به تخصص).
- افراد فنی الزامی: حداقل یک یا دو نفر با سابقه کاری حداقل ۵ سال مرتبط.
- سایر نیروهای فنی: با حداقل ۴ سال سابقه مفید در زمینه مرتبط.
تعداد دقیق افراد مورد نیاز و میزان سابقه، بسته به تخصص مورد نظر و آخرین آیین‌نامه‌های ابلاغی متغیر است.
۳- رشته تحصیلی مرتبط
رشته دانشگاهی افراد امتیازآور باید با رشته مورد تقاضا برای گرید جدید متناسب باشد. برای مثال:
- برای گرید راه، رشته‌های مهندسی عمران یا راه و ترابری مورد قبول است.
- برای گرید شهرسازی، مدارک شهرسازی یا برنامه‌ریزی شهری لازم است.
- برای گرید معماری، مدرک کارشناسی یا ارشد معماری الزامی است.
۴- سوابق پروژه‌ای شرکت
در برخی رشته‌ها، ارائه سوابق پروژه‌ای مرتبط نیز الزامی است. به‌ویژه در رشته‌هایی که نیاز به تخصص‌های فنی یا تجربه اجرایی بیشتر دارند، داشتن رزومه کاری ۳ تا ۵ ساله مرتبط با حوزه درخواستی، می‌تواند امتیاز مثبتی محسوب شود.
۵- تطابق با ساختار شرکتی
همچنین در اساسنامه، ساختار سازمانی و زمینه فعالیت شرکت باید رشته جدید درج شده باشد. در غیر این صورت، ممکن است نیاز به اصلاح اساسنامه و ثبت موضوع فعالیت جدید در اداره ثبت شرکت‌ها باشد.
فهرست مطالب
