- سرامیک چیست و چگونه تولید می‌شود؟
- کاربردهای سرامیک و موزاییک در ساختمان‌ها چیست؟
- تفاوت‌های کلیدی بین سرامیک و موزاییک چیست؟
- موزاییک چیست و چه تفاوت‌هایی با سرامیک دارد؟
- انواع مختلف سرامیک‌ها کدامند و چه ویژگی‌هایی دارند؟
- سرامیک چه ویژگی‌هایی دارد؟
سرامیک چیست؟
سرامیک یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین مصالح ساختمانی است که به دلیل خواص مکانیکی و شیمیایی خود از زمان‌های دور تا به امروز در ساخت و ساز به عنوان کفپوش و یا دیوارپوش عموما در فضاهای داخلی به‌کار رفته است. سرامیک نیز همانند آجر و انواع آن و حتی بلوک‌های سفالی مورد استفاده در ساختمان از مواد اولیه مثل خاک رس و مواد آلی موجود در طبیعت تولید می‌شود. فرآیند تولید به این صورت است که از ترکیب خاک رس و سایر مواد معدنی مانند فلدسپات و سیلیس و پس از فرم‌دهی و قالب‌گیری، در کوره‌هایی با دمای بالا پخته می‌شود. این فرآیند باعث افزایش مقاومت و دوام سرامیک در برابر عوامل محیطی، حرارت و رطوبت شده است.
ساختار و ترکیبات سرامیک
سرامیک عمدتاً از خاک رس تشکیل شده و با استفاده از فرآیندهای شیمیایی و گرمایی به ساختاری متراکم و مقاوم تبدیل می‌شود. در ساخت سرامیک‌ها اغلب مواد افزودنی دیگری مانند سیلیس، فلدسپات و کائولین استفاده می‌شود. که این ترکیبات به افزایش دوام، سختی و جذب پایین‌تر آب در سرامیک کمک می‌کنند. این ترکیبات هم‌چنین باعث می‌شوند که سرامیک‌ها در برابر فرسایش، تغییرات دمایی و حتی مواد شیمیایی مقاومت بیشتری از خود نشان دهند.
انواع سرامیک‌ها
سرامیک‌ها بسته به ترکیبات(جنس)، درجه سختی ،ظاهر و جنس به چندین دسته تقسیم می‌شوند. در ادامه به معرفی انواع سرامیک‌ها و ویژگی‌های هر کدام می‌پردازیم.
انواع سرامیک براساس جنس
- سرامیک‌های معمولی (غیرپرسلانی): این نوع سرامیک از خاک رس تصفیه نشده و در دما و فشار خیلی پایین تولید می‌شود. این سرامیک‌ها معمولاً برای استفاده در فضاهای داخلی ساختمان تولید و به بازار عرضه می‌شوند و به دلیل جذب آب بیشتر و مقاومت کمتر در برابر شرایط جوی و ضربه، برای فضاهای خارجی عموما مناسب نیستند. سرامیک غیرپرسلانی نسبت به نوع پرسلانی قیمت پایین‌تری دارد.
- سرامیک‌های پرسلانی: این نوع سرامیک از خاک رس تصفیه شده و ماسه خیلی ریز و فشار خیلی بالا تولید شده است. سرامیک‌ها پرسلانی از خاک رس بسیار خالص تهیه می‌شود و به همین دلیل است که استحکام بیشتر و جذب آب کمتری به نسبت انواع دیگر سرامیک ومخصوصا سرامیک غیر پرسلانی دارد. سرامیک‌های پرسلانی برای فضاهای خارجی به دلیل مقاومت بیشتر در نمای ساختمان و کف‌پوش‌هایی با تردد بالا در فضای شهری و یا ساختمان و ادارات مناسب هستند و در برابر شرایط جوی، یخ‌زدگی و تغییرات دمایی بسیار مقاومت بسیار خوبی از خود نشان می‌دهند.
- سرامیک مات: همان سرامیکی است که لعاب ندارد.
- سرامیک براق و یا لعابی دار: این نوع سرامیک دارای یک لایه لعاب بر روی سطح خود هست که به زیبایی و مقاومت آن در برابر لکه و خراشیدگی کمک زیادی می‌کند. این لعاب باعث می‌شود سطح سرامیک براق‌تر و در برابر جذب آب و کثیفی مقاوم‌تر باشد و سرامیک لعابدار بیشتر در مکان‌هایی که در معرض مستقیم آب و رطوبت هستند به اصطلاح مکان‌های تر مثل حمام استفاده می‌شود.
انواع سرامیک براساس درجه سختی
سرامیک‌ها از لحاظ درجه سختی به چند نوع تقسیم می‌شوند. براساس فشار خاک رس و میزانی حرارتی که در حین تولید به سرامیک می‌دهند در حالت کلی دارای ۵ درجه است، ولی که به طور کلی می‌توان آنها را به دو دسته اصلی تقسیم کرد.
سرامیک با درجه سختی نرم:
- ویژگی‌ها: این نوع سرامیک‌ها معمولاً دارای سختی کمتری هستند و ممکن است با فشار یا ضربه آسیب ببینند.
- کاربرد: سرامیک با درجه سختی نرم: عمولاً در لوازم خانگی، تزئینات و ظروف مانند چینی
سرامیک‌های با درجه سخت:
- ویژگی‌ها: این نوع سرامیک‌ها دارای سختی بالاتر و مقاومت بیشتری در برابر سایش و فشار هستند.
- کاربرد:سرامیک با درجه سختی زیاد: در صنایع مختلف از جمله صنایع خودروسازی، الکترونیک و پزشکی و سرامیک‌های مهندسی
تفاوت اصلی سرامیک‌ها با درجه سختی زیاد و کم در ساختمان چیست؟
سرامیک‌های سخت نسبت به سرامیک‌های نرم دارای سختی و مقاومت بیشتری هستند به همین دلیل باید در مکان‌های کم رفت و آمد مانند سرویس بهداشتی و حمام نصب شوند. هرنوع سرامیک به دلیل ویژگی‌های خاص خود در مکان‌های مختلف ساختمان استفاده می‌شود. شرکت‌های زیادی در ایران نیز انواع سرامیک با مشخصات گوناگون تولید می کنند.
ویژگی‌های اصلی سرامیک‌ها
سرامیک‌ها به دلیل ویژگی‌های خوبی که دارد، در صنعت ساختمان همواره جای خود را حفظ کرده است. برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های سرامیک عبارتند از:
- مقاومت بالا در برابر رطوبت: سرامیک به دلیل ساختار غیرقابل نفوذ خود در برابر آب و رطوبت بسیار مقاوم است و این ویژگی آن را برای استفاده در فضاهای مرطوب مانند حمام و آشپزخانه ایده‌آل می‌کند. همین مشخصه باعث تمیزی در فضا و عدم رشد باکتری و قارچ می‌شود به استناد به این ویژگی سرامیک فضاهایی که تمیزی در آنها شرط اول است مثل آشپرخانه‌های صنعتی، بیمارستان و یا درمانگاه‌ها از سرامیک استفاده می‌کنند.
- دوام و طول عمر بالا: سرامیک‌ها در برابر سایش، ضربه و فشار مقاومت بالایی دارند و معمولاً در محیط‌های پر تردد نظیر ادارت و مراکز تجاری استفاده می‌شوند.
- تنوع در طرح و رنگ: سرامیک‌ها در انواع طرح‌ها، رنگ‌ها و اندازه‌ها تولید می‌شوند و این موضوع به طراحان اجازه می‌دهد تا با خلاقیت بیشتری از این متریال برای طراحی دکوراسیون داخلی و خارجی بهره‌مند شوند. امروزه تنوع زیادی در طرح و رنگ و اندازه سرامیک‌ها در بازار مصالح ساختمانی را شاهد هستیم.
- مقاومت در برابر تغییرات دمایی: به ویژه سرامیک‌های پرسلانی به دلیل فرآیند تولید خاص خود، در برابر تغییرات دمایی و یخ‌زدگی مقاوم هستند و برای استفاده در فضای باز نیز بسیار مناسب‌اند. همین ویژگی باعث می‌شود بتوانیم سرامیک را در اقلیمی که تفاوت دمای شب و روز آن زیاد است نیز به راحتی استفاده کنیم.
موزاییک چیست؟
موزاییک نوع دیگری از مصالح ساختمانی است که به عنوان کفپوش شناخته می‌شود و ماده اصلی آن را بتن تشکیل می‌دهد. موزاییک از دو بخش اصلی قسمت رویی و قسمت زیرین تشکیل شده است. بخش زیرین بخش مهم موزاییک و در اصل بخش اصلی آن است زیرا فشار و وزن به این قسمت وارد می‌شود. در مقابل بخش رویی موزاییک از ضخامت کمتری برخوردار است از جنس بتن است و به روش ساب خوردن تولید می‌شود. موزاییک مصالحی تشکیل شده از سیمان سیاه و یا سفید، سنگ ریزه، شن و ماسه و رنگ شیمیایی است. که به‌عنوان نوعی کاشی دکوراتیو و پرکاربرد در طراحی داخلی و خارجی ساختمان‌ها استفاده می‌شود. موزاییک از قطعات کوچک و منظم که به شکل هندسی، الگوهای مختلف و اغلب به صورت پازلی در کنار هم قرار می‌گیرند و در حیاط منازل و یا فضای باز بیشترین استفاده را دارد. این قطعات معمولاً بر روی یک شبکه مش قرار می‌گیرند تا نصب آنها بر روی سطوح مختلف آسان‌تر شود.
انواع موزاییک در ساختمان
موزاییک‌ها انواع مختلفی دارند که بسته به مواد، طراحی و کاربردشان متفاوت‌اند. در زیر برخی از انواع موزاییک را معرفی می‌کنیم.
- موزاییک سنگی: شامل قطعات سنگ‌های طبیعی مانند مرمر، گرانیت و تراورتن است که به صورت دستی یا ماشینی چیده می‌شود.
- موزاییک شیشه‌ای: از تکه‌های شیشه‌ای رنگی ساخته می‌شود و معمولاً در طراحی‌های تزئینی و دیواری استفاده می‌شود.
- موزاییک سیمانی: از مخلوط سیمان، سنگ‌ریزه و رنگدانه‌ها تهیه می‌شود و در فضاهای داخلی و خارجی کاربرد دار
- موزاییک سرامیکی: از سرامیک‌های کوچک و رنگی ساخته می‌شود و معمولاً در کاشی‌کاری و طراحی‌های داخلی استفاده می‌شود.
- موزاییک بتنی: از مخلوط بتن و سنگ‌ریزه‌ها تولید می‌شود و برای پوشش زمین‌های بیرونی مناسب است.
- موزاییک پارکت: این نوع موزاییک از چوب طبیعی ساخته می‌شود و بیشتر برای دکوراسیون داخلی به کار می‌رود.
- موزاییک دیجیتال: با استفاده از فناوری‌های مدرن، طرح‌های پیچیده و خاصی را می‌توان بر روی موزاییک‌ها چاپ کرد.
- موزاییک شسته: موزاییک شسته یکی از انواع موزاییک است که در ساخت آن از بتن و سنگ‌ریزه‌های طبیعی استفاده می‌شود. در این نوع موزاییک، پس از ریختن بتن، سطح آن شسته می‌شود تا سنگ‌ریزه‌ها و دانه‌های زیرین نمایان شوند. این کار باعث می‌شود که سطح موزاییک دارای بافت و جلوه‌ای زیبا و طبیعی باشد. موزاییک شسته به دلیل زیبایی و مقاومتش، به ویژه در فضاهای باز مانند حیاط، پیاده‌روها و پارک‌ها استفاده می‌شود.
ویژگی‌های موزاییک شسته
- زیبایی بصری: به دلیل نمایان شدن سنگ‌ریزه‌ها، این نوع موزاییک جلوه‌ای خاص و طبیعی به فضا می‌بخشد.
- مقاومت بالا: موزاییک شسته معمولاً از مقاومت خوبی در برابر شرایط جوی و سایش برخوردار است.
- تنوع در طراحی: با استفاده از انواع مختلف سنگ‌ریزه‌ها و رنگ‌ها، می‌توان طرح‌های متنوعی ایجاد کرد.
- قابلیت نفوذپذیری: به دلیل فضای بین دانه‌ها، آب به راحتی از سطح موزاییک عبور می‌کند و این ویژگی برای فضاهای بیرونی مفید است.
ویژگی‌های موزاییک
موزاییک‌ها به دلیل ساختار خاص خود دارای ویژگی‌های منحصر به فردی هستند که در ادامه به مهم‌ترین آنها اشاره می‌شود:
۱- تنوع بالا در طراحی: موزاییک‌ها به دلیل قطعات کوچک و رنگارنگ می‌توانند الگوهای پیچیده و زیبایی را ایجاد کنند که به فضا جلوه‌ای هنری می‌دهد.
۲- انعطاف‌پذیری در نصب: از آنجایی که موزاییک‌ها به صورت قطعات کوچک نصب می‌شوند، قابلیت اجرا بر روی سطوح منحنی و زاویه‌دار را دارند که این ویژگی برای معماران و طراحان دکوراسیون داخلی بسیار جذاب است.
۳- مقاومت در برابر رطوبت و حرارت: موزاییک‌های شیشه‌ای و سرامیکی به دلیل ساختارشان در برابر آب و رطوبت مقاوم هستند و برای استفاده در محیط‌های مرطوب ایده‌آل‌اند.
بیشترین کاربرد موزاییک در ساختمان
موزاییک‌ها به دلیل ویژگی‌های خاصی که دارند، در بخش‌های مختلف ساختمان کاربردهای فراوانی دارند. در زیر به مهم‌ترین کاربردهای موزاییک در ساختمان اشاره می‌کنم:
۱- کف‌پوش‌ها: موزاییک‌ها به طور عمده برای کف‌پوش‌های داخلی و خارجی ساختمان‌ها استفاده می‌شوند. آنها می‌توانند در اتاق‌ها، سالن‌ها، راهروها، حیاط‌ها و فضاهای عمومی نصب شوند.
۲- سرویس‌های بهداشتی: در حمام‌ها و سرویس‌های بهداشتی، موزاییک‌ها به دلیل مقاومت در برابر آب و رطوبت، به عنوان پوشش کف و دیوار استفاده می‌شوند ولی به دلیل داشتن سطح نا هموار زیاد رایج نیست و عموما سرامیک گزینه ی بهتری برای این مورد خواهد بود.
محوطه‌سازی: موزاییک‌ها به عنوان عنصر اصلی در طراحی محوطه‌های بیرونی مانند پیاده‌روها، حیاط‌ها، پارک‌ها و باغ‌ها کاربرد دارند.
مناطق پر تردد: به دلیل مقاومت بالا و سهولت در نگهداری، موزاییک‌ها در فضاهایی که تردد بالایی دارند، مانند فروشگاه‌ها، مراکز خرید و ادارات نیز استفاده می‌شوند.
طراحی‌های تزئینی: موزاییک‌ها می‌توانند برای ایجاد طرح‌های هنری و تزئینی در فضاهای مختلف به کار روند. این نوع طراحی‌ها معمولاً در فضاهای عمومی، ورودی‌ها و فضاهای فرهنگی مشاهده می‌شود.
دیوارها: موزاییک‌های شیشه‌ای و سرامیکی به عنوان پوشش دیوارها در فضاهایی مانند حمام، آشپزخانه و فضاهای تجاری به کار می‌روند. این نوع موزاییک‌ها به دلیل مقاومت در برابر رطوبت و سهولت تمیزکاری محبوب هستند.
استخرها و آب‌نماها: موزاییک‌های شیشه‌ای به دلیل مقاومت در برابر رطوبت و امکان نصب بر روی سطوح منحنی برای استخرها و آب‌نماها ایده‌آل‌اند.
به طور کلی، موزاییک‌ها به دلیل تنوع در طراحی، رنگ و مواد، گزینه‌ای محبوب برای استفاده در بخش‌های مختلف ساختمان هستند ولی بیشترین کاربرد آن در محوطه سازی و پیاده‌روی شهر و حیاط است در نتیجه موزاییک را می‌توانیم به عنوان اولین و بهترین انتخاب برای کفپوش بدانیم.
تفاوت سرامیک و موزاییک در چیست؟
با اینکه سرامیک و موزاییک هر دو به عنوان مصالح پوششی در ساختمان‌سازی استفاده می‌شوند، اما تفاوت‌هایی در ساختار، ویژگی‌ها و کاربردهای آنها وجود دارد در زیر به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم.
مواد اولیه
- موزاییک: بر پایه بتن ساخته شده و از ترکیب آب، سیمان، ماسه و گاهی پلیمر تشکیل می‌شود.
- سرامیک: عمدتاً از خاک رس، کائولن، فلدسپات و سیلیس تولید می‌گردد.
شیوه تولید
- موزاییک: با ترکیب مواد اولیه و ریختن آنها در قالب‌های مختلف تولید می‌شود، که باعث ایجاد مصالح با مقاومت بالا می‌گردد.
- سرامیک: با استفاده از روش پرس‌کاری تولید می‌شود که در نتیجه آن، سطحی صاف و یکنواخت به دست می‌آید.
شکل و اندازه
- موزاییک: عموماً سایز کوچک‌تری دارد و در اشکال و ابعاد متنوعی تولید می‌شود.
- سرامیک: معمولاً به شکل مربع و با ابعاد یکسان ساخته می‌شود.
استحکام و خصوصیات
- موزاییک: مقاومت کمتری به خراشیدگی دارد، اما از مصالح مقاومی تشکیل شده که آن را برای فضاهای پر تردد مناسب می‌کند.
- سرامیک: مقاومت سایشی خوبی دارد و به طور کلی سخت‌تر و بادوام‌تر از موزاییک است.
مقاومت در برابر آب و رطوبت
- موزاییک: به خوبی در برابر رطوبت و حرارت مقاوم است و مناسب برای استفاده در محیط‌های باز است. نگهداری و تمیزکاری آن نیز ساده است.
- سرامیک: مقاومت خوبی در برابر آب دارد، اما معمولاً به دلیل خاصیت جذب آب پایین‌تری که دارد، در فضاهای داخلی و خشک کاربرد بیشتری دارد.
تفاوت در نوع کاربرد در ساختمان نیز جزء تفاوت‌های عمده‌ی سرامیک و موزاییک است. این تفاوت‌ها به ما کمک می‌کند تا انتخاب بهتری برای مصالح ساختمانی خود داشته باشیم و با توجه به نیازهای خاص هر پروژه مصالح مورد نیاز خود را انتخاب کنیم. سرامیک و موزاییک هر دو از متریال‌های ارزشمند در صنعت ساختمان‌سازی به شمار می‌روند، اما هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. با توجه به تفاوت‌های آنها در ساختار، نصب و طرح، می‌توان از هر یک در فضاهای مناسب به‌گونه‌ای استفاده کرد که هم عملکرد بهتری ارائه دهند و هم زیبایی محیط را افزایش دهند.
