بتن یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی است که کیفیت آن به کارپذیری و روانی بستگی دارد. برای ارزیابی این ویژگی‌ها، آزمایش اسلامپ به‌عنوان یک روش ساده و مؤثر استفاده می‌شود. این آزمایش، که تغییر ارتفاع بتن را پس از برداشت مخروط اندازه‌گیری می‌کند، نشان‌دهنده میزان روانی بتن است. میزان اسلامپ بالا به معنای کارپذیری بیشتر بتن و روان بودن آن برای جریان و جای‌گیری در قالب‌ها است. این آزمایش در حقیقت نشان‌دهنده میزان کارایی بتن است. ما در این مقاله سعی می‌کنیم به سوالات زیر پاسخ مناسبی ارائه نماییم:
- نحوه انجام آزمایش اسلامپ چگونه است؟
- برای هر کدام از قسمت‌های بتن‌ریزی چه میزان اسلامپی مناسب است؟
- عوامل موثر بر اسلامپ بتن چیست؟
نحوه انجام آزمایش اسلامپ چگونه است؟
این آزمایش با استفاده از ابزار ساده‌ای قابل انجام است. این ابزار‌ها شامل: یک مخلوط ناقص فولادی توخالی با دو دسته بر روی آن، یک میله فولادی برای متراکم سازی، یک صفحه فولادی کف و یک نوار متری خواهند بود. نحوه انجام آزمایش به این صورت است که، ابتدا مخروط را روی صفحه فولادی از طرف قاعده بزرگ قرار داده سپس هر یک سوم مخلوط را در نظر گرفته و بتن را تا یک سوم ریخته و برای ایجاد تراکم، ۲۵ ضربه با میله فولادی به بتن داخل مخلوط ضربه می‌زنیم. این کار را تا پر شدن مخلوط ادامه می‌دهیم سپس با کمچه‌کشی سطح بتن را هم تراز سطح مخلوط می‌کنیم و از دو طرف مخلوط گرفته مخلوط را با دقت به بالا می‌کشیم و مخلوط را به صورت وارونه در کنار بتن قرار می‌دهیم. بعد از آن به مدت یک دقیقه یا کمی بیشتر صبر می‌کنیم تا بتن در اثر وزن خود نشست کند سپس با استفاده از میله اختلاف ارتفاع مخلوط فولادی و بتن را اندازه گیری می‌کنیم. به میزان اختلاف ارتفاع حاصل بر حسب میلیمتر اسلامپ گفته می‌شود.
عوامل موثر بر اسلامپ بتن چیست؟
میزان اسلامپ بتن می تواند از عواملی همانند عیار سیمان، طرح اختلاط بتن، نوع و میزان افزودنی بتن، میزان آب استفاده شده در بتن (نسبت آب به سیمان)، میزان ماندن بتن در داخل مخلوط اسلامپ متاثر گردد.
برای هر کدام از قسمت های بتن ریزی چه میزان اسلامپی مناسب است؟
از آنجایی که اسلامپ بتن برای تعیین طرح اختلاط بتن مورد استفاده قرار می گیرد. میزان این اسلامپ نباید از حداکثر مقدار مجاز تجاوز کند و همچنین نیابد از میزان ۲۰ درصد حداکثر اسلامپ کمتر باشد. در جدول زیر که مطابق جدول شماره ت ۵ -۱ و ت ۵ -۲ آیین نامه بتن ایران (آبا) است، راهنمای اولیه انتخاب کارایی و روانی بتن های معمولی، آسان تراکم و خود تراکم شرح داده شده است.
همچنین علاوه بر محل اجرای بتن که بر میزان اسلامپ همانند جدوال بالا تاثیر گذار می باشد. میزان اسلامپ نسبت مستقیمی با رده بتن (همان مقاومت بتن) خواهد داشت که مورد استفاده قرار می‌گیرد دقت کنید که این میزان اسلامپ برای بتن های در معرض سایش است.
در هر حال در مواردی که اسلامپ بتن، بیشتر از حد مجاز باشد، نسبت آب به سیمان و اسلامپ مورد نظر را می توان با افرودن سیمان و در صورت لزوم ماسه با تایید دستگاه نظارت تامین نمود. در این صورت دیگ کامیون مخلوط بتن باید ۷۰ دور با سرعت تند بچرخد تا بتن همگن گردد. نکته بسیار مهم در اجرا بتن این است که در هنگام اجرا برای افزایش اسلامپ (کارایی بتن) افزودن آب به بتن مجاز نیست. دقت داشته باشید که اکثر پیمانکاران در محل های دستگیر اقدام به انجام چنین کارهایی می نمایند که باید توسط دستگاه نظارت از افزودن بتن جلوگیری گردد.
