مهر مهندسی به عنوان یک مجوز و تاییدیه در ساخت و ساز مسکن و شهرسازی برای مهندسان شناخته میشود. این مهر به مهندسانی که پروانه اشتغال به کار مهندسی خود را دریافت کردهاند و در زمینه طراحی و ساخت و ساز مشغول به فعالیت هستند، اعطا میشود. در واقع مهر نظام مهندسی گواهی است بر صلاحیت مهندس در رشتههای مختلف مهندسی که در ساخت و ساز فعالیت دارند.
- معماری: صلاحیتهای طراحی، نظارت و اجرا
- عمران: صلاحیتهای نظارت، محاسبات، اجرا، طرح و اجرای گود، پی و سازه نگهبان، ارزیابی، طرح و اجرای بهسازی
- تأسیسات مکانیکی: صلاحیتهای طراحی، نظارت و اجرا
- مهندسی برق: صلاحیتهای طراحی، نظارت و اجرا
- شهرسازی
- نقشهبرداری
در مهر مهندسی، معمولاً اطلاعاتی چون نام و نام خانوادگی مهندس، رشته تخصصی، شماره پروانه اشتغال، شماره نظام مهندسی، شماره شهرسازی و امضا درج میشود.
انواع مهر نظام مهندسی
آزمون نظام مهندسی برای مهندسان در سه مرحله آزمون برگزار میکند. داوطلبان پس از قبولی در آزمون رشتهی مورد نظر و دریافت عضویت، پروانه نظام مهندسی خود را دریافت میکنند. برای افرادی که در این مراحل پذیرفته میشوند، کلاسهای ارتقای سطح نیز برگزار میشود. البته این موضوع به دریافت انواع مهر نظام مهندسی مرتبط خواهد بود.
مزایای مهر نظام مهندسی
- کسب اعتبار شغلی بالا
- ارتقای رزومه مهندسی
- تأسیس یک شرکت یا دفتر مهندسی حقیوقی
- امکان استفاده از مزایای پروانه اشتغال به کار مانند حق امضاء
- امکان ارتقاء شغلی
چگونه مهر نظام مهندسی را دریافت کنیم؟
دریافت این مهر مانند دیگر مهرهای اصناف بر اساس شرایط خاصی چون ارائه مدرک تحصیلی و مدارک هویتی انجام میشود. مدارک مورد نیاز برای دریافت مهر نظام مهندسی شامل موارد زیر است.
- شناسنامه
- مدرک تحصیلی
- کد پروانه اشتغال
- کد مهندسی
- مدرک قبولی آزمون

آیا طراح و محاسب و ترسیم کننده نقشههای چهارگانه با طراح تایید کننده آن (طراح نقشه که مهر خود را بر آن زده است) متفاوت است؟
باید گفت در بسیاری مواقع و تقریبا در کل کشور افراد دارای صلاحیت حرفهای مهندسی که صلاحیت طراحی را دارند خود اقدام به طراحی، محاسبه و ترسیم نقشه رشته مربوط به خود نکرده و اکثر این اقدام توسط کارکنان دفاتر و شرکت مهندسی و یا افراد حرفهای که بر این موارد اطلاعات و تسلط کافی دارند صورت میپذیرد. یعنی عملا بعد از انعقاد قرارداد طراحی کارفرما با یک شرکت یا دفتر طراحی آن شرکت بعد از ترسیم طرح اولیه پارکینگ و در برخی موارد پلان معماری و یک برش اولیه از ساختمان آن را برای تکمیل به مهندس ترسیم کننده نقشه معماری برای تکمیل و ترسیم نقشه معماری ارائه میدهد و بعد از آن نقشه برای انجام محاسبه و ترسیم نقشه سازه به مهندس مربوطه ارسال میگردد. معمولا بعد از تایید نقشههای معماری و سازه توسط مرجع صادر کننده پروانه (شهرداری یا شرکت شهرکهای صنعتی و صنایع کوچک یا دهیاری و یا سایر مراجه صادر کننده پروانه ساخت) و یا سازمان نظام مهندسی استان (در شهرستانها توسط نمایندگی سازمان نظام مهندسی استان) اقدام به ترسیم نقشههای برق و مکانیک مینمایند و سپس به تایید مراجع ذکر شده میپردازند. این روند ترسیم و اخذ تایید در هر رشته معمولا توسط رسام رشته مربوطه که دفاتر پروژه را در آن بخش به آنها سپردهاند صورت میپذیرد.
- سوالات بعدی که در اینجا پیش میآید این است که مسئولیت حقوقی در مراجه ذیصلاح در صورت بروز هر گونه مشکل در نقشههای ترسیمی چیست ؟
- آیا مهندسین دارای صلاحیت صرفا اقدام به مهر و امضا این نقشهها مینمایند؟
در حقیقت معمولا مهندسین دارای صلاحیت بعد از بررسی کلی که انجام می دهند اقدام به مهر و امضا نقشه مینمایند و علت آن معمولا از آنجا نشات می گیرد که نقشه ترسیمی توسط مرجع صادر کننده پروانه ساخت و یا سازمان نظام مهندسی ساختمان مورد بررسی و تایید قرار میگیرد. حال آنکه مسئولیت صحت و انطباق نقشهها با قوانین و مقرارت ملی و سایر دستورالعملها بر عهده مهندس دارای صلاحیت طراحی بوده که اقدام به مهر و امضا نقشههای ساختمانی مینماید و در حقیقت رسام نقشه، هیچ مسئولیت حقوقی در قبال آن ندارد.
در صورتی که شما به عنوان یک کارفرما (مالک) و یا دفتر مهندسی نیاز به مهر و امضا و یا ترسیم نقشه خود در رشته های چهارگانه مربوطه داشته باشید چگونه باید عمل کنید؟
معمولا مالکین اقدام به ارائه نقشههای خود (مجوز نقشه و یا همان پیش پروانه) به دفاتر و یا شرکتهای طراحی مینمایند که مشخص نیست توانایی لازم برای اجرا اقدامات لازم در این خصوص را دارند یا خیر و در برخی موارد نیز نیاز به ترسیم تک رشتهای نقشه ساختمان خود دارند که در این گونه موارد ماکلین نیاز به ایجاد ارتباط مستقیم با مهندسین دارند اما در این بین گاهی اوقات وجود افراد غیر متخصص منجر به بروز مشکلات و یا هزینه مازاد برای مالک میگردد. از سوی دیگر دفاتر و شرکتهایی که برای پروژههای خود نیاز به مهر و امضا طراح و یا ترسیم نقشه دارند برای به کارگیری این افراد دچار مشکل میگردند و این از عدم ارتباط مسقیم همانند کارفرمایان نشات میگردد حال در این میان راهکاری که به ذهن تمامی شرکتها و دفاتر میرسد پرس و جو از همکاران مهندس و یا شروع به تماس تلفنی با بسیاری از مهندسین رشته مربوطه است که هر کدام از این کارها به نوبه خود منجر به ایجاد هزینه و مستلزم صرف زمان بسیار خواهد بود.

حال راهکار ما برای رفع این مشکل چیست؟
ما تمام این موارد را در شرکت تکین پیشه پیوند با استفاده از پلتفرم آنلاین مشاغل صنعت ساختمان پی وی کار ( Pvkar.ir ) با ایجاد فرمهای لازم برای ایجاد ارتباط مستقیم بین مهندسین و شرکتها و دفاتر و حتی کارفرمایان (مالکین) ایجاد نموده ایم که میتواند برای رفع مشکلات بیان شده به کار گرفت که با توجه به عدم وجود افراد در این بین مطمئنا راهکار بسیار مناسبی خواهد بود.
آیا مهر و امضا کننده نقشهها در قبال صحت طراحی و ترسیم در نقشه هیچ گونه مسئولیتی ندارد؟
خیر بدیهی است تمام مسئولیت نقشهها مهر و امضا شده بر عهده مهندس امضا کننده است.
آیا رسام نقشهها نیاز به داشتن صلاحیت حرفهای دارد؟
خیر در حقیقیت رسام نقشه هیچ گونه مسئولیت حقوقی در قبال نقشههای ترسمی ندارد اما اخلاق حرفه ی منجر میشود مسئولیت اتمام و اصلاح نقشهها را تا مرحله پایان کار عهده دار باشد.
آیا درست است که مهر و امضا کننده نقشه خود عهده دار طراحی، محاسبه و ترسیم نقشههای مربوط به خود باشد؟
بله در حقیقت مطابق قوانین، مهر و امضا کننده نقشه طراح آن است.
چگونه میتوانم رسام و یا محاسب نقشه در دفاتر و یا شرکتهای مهندسی باشم؟
شما میتوانید با گذرندان دورههای حرفهای در آموزشگاههای معتبر و همچنین دانشگاهها و طی یک دوره کارآموزی در صورت تمایل خود مستقیما اقدام به طراحی، محاسبه و ترسیم نقشه رشته خود نمایید.
آیا پی وی کار مسئولیتی در قبال ارائه مهر و امضا به دفاتر و شرکتها دارد؟
خیر پی وی کار هیچ گونه مسئولیتی در قبال ارائه خدمات مهندسین به شرکتها، دفاتر و کارفرمایان ندارد.
بهترین راهکار همکاری با دفاتر و شرکتهای مهندسی برای ارائه خدمات مهر و امضا چیست؟
پیشنهاد میگردد مهندسین در صورت توافق با شرکتها و دفاتر از ارائه مهر خوداری کرده و خود شخصا بعد از بررسی نقشه و صحت سنجی آن اقدام به مهر و امضا نقشه نمایند و یا خود اقدام به طراحی نقشه برای این شرکتها و دفاتر نمایند.