باید دقت داشت که در هنگام بتن‌ریزی باید سطح آرماتورها و قالب‌ها بدون برف و یخ بوده و دمای فلزات در تماس با بتن نباید کمتر از صفر درجه سلسیوس باشد. حداقل دمای مجاز بتن بسته محل بتن‌ریزی و شرایط آب و هوایی و دما محیط متفاوت است که در جدول ۷-۷ آیین‌نامه بتن ایران ارائه گردیده است. در هرصورت بتن‌ریزی نباید در دمای کمتر از منفی ۱۵ درجه سلسیوس انجام شود. هم‌چنین هر چه حداقل بعد مقطع بتن بزرگتر باشد، با سرعت کمتری گرمای خود را از دست می‌دهد که می‌توان برای مقاطع بزرگتر، حداقل دمای کمتری را برای بتن‌ریزی در نظر گرفت. توجه داشته باشید که بتن در هنگام بتن‌ریزی نباید بیش از ۱۱ درجه سلسیوس بالاتر باشد.
برای تامین دماهای جدول فوق که اشاره شده، می‌توان از آب گرم با دمای حداکثر ۸۰ درجه سلسیوس استفاده کرد. توصیه می‌شود برای ساخت بتن در هوای سرد به خاطر برخی سختی‌های ساخت بتن با آب تا دمای ۴۰ درجه (بین ۳۰ تا ۴۰ درجه مناسب‌تر است) استفاده گردد و از سرد شدن آن با تجهیزات لازم جلوگیری کرد. (تجربه شخصی نویسنده).
توجه توصیه زیادی برای عدم گرم کردن سنگدانه‌های بتن شده است اما در صورتی به سنگ دانه‌ها یخ زده باشد باید با گرم کردن اقدام به آب کردن یخ‌ها نمود. معمولا اگر دمای آب مخلوط حدود ۶۰ درجه سلسیوس باشد به دمای بیشتر از ۱۵ درجه برای سنگدانه‌ها نیاز است.
باید ترتیب ریختن مصالح به مخلوط کن به این صورت باشد که ابتدا سنگ دانه‌ها و سپس آب که حداکثر دما مخلوط آنها هنگام اضافه کردن سیمان نباید بیشتر از ۴۰ درجه سلسیوس باشد. توجه داشته باشید که برخورد آب داغ به سیمان منجر به گیرش ناگهانی آن شده که در نتیجه مقاومت بتن کاهش می‌یابد. در صورت استفاده از کامیون مخلوط کن توصیه می‌شود که حداکثر زمان انتقال کامیون تا محل بتن‌ریزی یک و نیم ساعت باشد.
برای بتن‌ریزی در هوای سرد به ویژه در حالتی که بتن در مدت عمل‌آوری اشباع می‌شود از مواد حباب‌ساز جهت ایجاد حباب هوای عمدی در بتن استفاده می‌شود. در هیچ شرایطی نباید اجازه داده شود بتن غیر اشباع تا قبل از رسیدن به مقاومت فشاری ۵ مگاپاسکال (معادل تقریبا ۵۰ کیلوگرم بر سانتی متر مربع) و بتن اشباع نیز تا قبل از ۲۵ مگاپاسکال (معادل تقریبا ۲۵۰ کیلوگرم بر سانتی‌مترمربع) یخ بزند. معمولا اگر یک تا پنج روز از بتن در معرض یخ زدن بسته به محل بتن‌ریزی محافظت شود بتن به مقاومت لازم دست پیدا می کند. (تجربه شخصی نویسنده)
برای تعیین مقاومت لازم (مقاومت فشاری ۵ مگاپاسکال برای بتن غیراشباع) در شرایط بتن‌ریزی در هوای سرد می‌توان از چکش برجهندگی (اشمیت) و یا با استفاده از نمونه‌های آگاهی که در شرایط عمل‌آوری واقعی نگهداری شده اند نیز به صورت محافظه کارانه مقاومت فشاری بتن عضو را تخمین زد. بلافاصله پس از بتن‌ریزی باید حفاظت از بتن با پوشش عایق یا گرم کردن آغاز شود. توجه گردد که باید به هیچ عنوان بر روی عضو بتنی آتش روشن کردن و گاز کربن‌دی‌اکسید تولید شده از وسایل گرمایشی با وسایل مناسب به بیرون از فضای بسته اطراف بتن هدایت شود.
برای کاهش مدت حفاظت بتن در هوای سرد می‌توان موارد زیر را به کار برد:
- استفاده از سیمان‌ها با مقاومت اولیه زیاد همانند سیمان پرتلند نوع ۳
- استفاده از مواد افزودنی زودگیر (ضد یخ)
- افزایش مقدار سیمان به میزان حدود ۵۰ کیلوگرم برمتر‌مکعب که منجر به کاهش نسبت آب به سیمان گردیده و گرمازایی را افزایش می‌دهد.
- کاهش نسبت آب به سیمان با مواد فوق روان کننده (پلی‌کربو‌کسیلاتی)
- افزایش دما بتن در دوره محافظت بتن
برای مقایسه دمای بتن با دمای جدول ۷-۷ (جدول بالا) لازم است که حداقل دو بار در هر شبانه روز سطوح بدون قالب و لبه‌ها و گوشه‌ها اندازه‌گیری شود. برای جلوگیری از افت دما در لبه‌ها و گوشه‌ها بهتر است از پوشش بیشتر استفاده کرد. پس از اتمام دوره حفاظت بتن در طی مدت حداقل ۲۴ ساعت باید به تدریج از حفاظت کاسته شود تا بتن در معرض تغییرات ناگهانی دما قرار نگیرد. هم‌چنین توجه داشته باشید که مدت زمان قالب‌بندی لازم بسته به محل قالب‌بندی باید نسبت به بتن‌ریزی در هوای متعارف افزایش یابد این میزان معمولا در حدود ۲ تا ۵ برابر بتن در مجاورت با دمای ۲۵ درجه م‌باشد.
در مقاله بعدی نگاهی به بتن ریزی در هوای گرم خواهیم داشت.
