دسته‌بندی مقالات:
سال پیش از میلاد مسیح در مصر باستان و میان‌رودان آغاز شده است. هنگامی که انسان‌ها زندگی عشایری را رها کرده و به زندگی در مناطق ثابت پرداختند، نیاز به ساخت و ساز جهت تأمین سرپناه و زیرساخت‌های لازم به‌وجود آمد. در همان زمان، گسترش حمل و نقل به نحو فزاینده‌ای اهمیت یافت و به اختراع چرخ و همچنین آغاز دریانوردی منجر شد. تا پیش از دوران مدرن، تفاوت واضحی بین مهندسی عمران و معماری وجود نداشت و اغلب این دو عنوان به‌جای یکدیگر استفاده می‌شدند. در قرن هجدهم، اصطلاح “مهندسی عمران” در مقابل “مهندسی نظامی” مطرح شد و به تمامی امور مهندسی که به مسایل ساخت و ساز بناهای دست‌ساز بشر مرتبط بود، اطلاق می‌شد. با گذشت زمان و پیشرفت علم و تکنولوژی، مهندسی عمران به شاخه‌های مختلفی مانند مهندسی محیط زیست، مهندسی ژئوتکنیک، مهندسی زلزله، مهندسی حمل و نقل و بسیاری دیگر تقسیم شد.
مهندسی عمران یکی از مهم‌ترین شاخه‌های مهندسی است که به طراحی، ساخت و نگهداری سازه‌های عمومی و زیربنایی می‌پردازد. این رشته به کاربرد علم برای عمران و سازندگی کشور مربوط می‌شود و هر چیزی که به آبادانی کشور کمک کند، مثل سد، فرودگاه، جاده، برج، تونل، دکل‌های مخابراتی، ساختمان‌های مقاوم در مقابل زلزله، سیل و آتش، نیروگاه‌های برق و مصالح سبک، ارزان و با کیفیت مناسب برای ساخت و ساز، در دایره فعالیت‌های مهندسان عمران قرار می‌گیرد. مهندسی عمران رشته‌ای است که هدف آن تربیت نیروهای متخصصی است که بتوانند در پروژه‌های مختلف عمرانی در زمینه‌های ساختمان‌سازی، راه‌سازی، پل‌سازی، بلند مرتبه‌سازی، سازه‌ها و بناهای آبی، جمع‌آوری و دفع فاضلاب، محیط زیست و غیره مسئولیت طراحی، محاسبه، اجرا و نظارت بر اجرا را بر عهده گیرند. این رشته بیانگر کاربرد علم در ایجاد سازندگی و عمران است. یعنی هر چیزی که به آبادانی یک کشور باز می‌گردد، مانند سد، فرودگاه، جاده، برج، تونل، دکل‌های مخابراتی، ساختمان‌های مقاوم در برابر زمین‌لرزه، سیل و آتش و نیروگاه‌های برق و مصالح سبک، ارزان و با کیفیت مناسب برای ساخت و ساز و حفظ محیط زیست، در حیطه کار مهندس عمران قرار می‌گیرد.
یک مهندس عمران در هنگام ساخت یک سازه باید تعادل مناسبی بین ایمنی، زیبایی و مقرون به صرفه بودن برقرار کند. برخی از وظایف مهندس عمران در پروژه‌های مختلف شامل موارد زیر می شود.
رشته مهندسی عمران یکی از محبوب‌ترین و پرطرفدارترین رشته‌های مهندسی در گروه ریاضی است که در ایران نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. این رشته به دلیل ارتباط مستقیم با توسعه زیرساخت‌های کشور، همواره مورد توجه داوطلبان کنکور ریاضی قرار گرفته است. مهندسی عمران نه‌تنها به ساخت‌وساز ساختمان‌ها محدود نمی‌شود، بلکه شامل پروژه‌های بزرگی مانند ساخت سدها، پل‌ها، جاده‌ها، فرودگاه‌ها و شبکه‌های حمل‌ونقل نیز می‌شود. به همین دلیل، این رشته به‌عنوان یکی از رشته‌های پردرآمد و با آینده‌ی شغلی روشن در ایران شناخته می‌شود. برای قبولی در رشته مهندسی عمران در ایران، داوطلبان باید به دروس تخصصی مانند ریاضی و فیزیک توجه ویژه‌ای داشته باشند. درس ریاضی در کنکور ریاضی با ضریب ۱۲، مهم‌ترین درس محسوب می‌شود و درصد بالا در این درس می‌تواند شانس قبولی را به‌طور چشمگیری افزایش دهد. همچنین، درس فیزیک با ضریب ۹ از دیگر دروس تعیین‌کننده است. بنابراین، داوطلبان باید با برنامه‌ریزی دقیق و تمرکز بر این دروس، خود را برای رقابت در کنکور آماده کنند. در سال اول تحصیل در رشته مهندسی عمران، دانشجویان عمدتاً با اصول مهندسی، علوم پایه و ریاضیات آشنا می‌شوند. این دوره‌ها پایه و اساس تمامی رشته‌های مهندسی را تشکیل می‌دهند و مشابه سال‌های ابتدایی سایر مدارک مهندسی هستند. از سال دوم، دروس تخصصی‌تر آغاز می‌شود. این دروس شامل مباحثی مانند هیدرولیک، مصالح ساختمانی، ژئوتکنیک و نقشه‌برداری مهندسی خواهد بود. این موضوعات در سال‌های بعدی به طور عمقی‌تر بررسی می‌شوند و دانشجویان علاوه بر تئوری، وارد مراحل عملی و تمرین‌های کاربردی نیز می‌شوند. ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر از لیسانس، فرصت‌های شغلی بهتری را برای دانشجویان فراهم می‌کند. بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌ها برای استخدام نیروهای خود، داشتن مدرک تحصیلی بالاتر از لیسانس را الزامی می‌دانند. بنابراین، ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر می‌تواند شانس شما را برای کسب موقعیت‌های شغلی برتر افزایش دهد.
هدف اصلی از تربیت کاردان فنی عمران، پرورش متخصصانی است که بتوانند فاصله‌ی بین مهندسان متخصص و کارگران ماهر را در پروژه‌های عمرانی پر کنند. این رشته با ارائه‌ی دانش فنی و مهارت‌های عملی، فارغ‌التحصیلان را آماده می‌کند تا در بخش‌های مختلف صنعت ساخت‌وساز فعالیت کنند. کاردانی عمران دارای ۸ گرایش اصلی است که هر یک به جنبه‌های خاصی از این صنعت می‌پردازند. رشته‌ی کاردانی عمران به دلیل نیاز روزافزون به نیروهای فنی ماهر در پروژه‌های عمرانی، از اهمیت بالایی برخوردار است. فارغ‌التحصیلان این رشته با کسب دانش فنی و مهارت‌های عملی، می‌توانند به عنوان نیروی متخصص در پروژه‌های بزرگ ملی و بین‌المللی فعالیت کنند. این رشته نه تنها به بهبود کیفیت اجرای پروژه‌ها کمک می‌کند، بلکه نقش مهمی در توسعه‌ی زیرساخت‌های کشور ایفا می‌کند.
رشته مهندسی عمران یکی از پرطرفدارترین و کاربردی‌ترین رشته‌های مهندسی است که داوطلبان گروه ریاضی پس از قبولی در کنکور سراسری می‌توانند در آن تحصیل کنند. این رشته به دلیل نقش کلیدی‌اش در توسعه‌ی زیرساخت‌های کشور، از اهمیت بالایی برخوردار است. مقطع کارشناسی مهندسی عمران معمولاً شامل ۸ ترم تحصیلی (۴ سال) است و دانشجویان باید ۱۴۰ واحد درسی را بگذرانند. این واحدها شامل دروس عمومی، دروس پایه، دروس اصلی، دروس تخصصی و دروس اختیاری می‌شود. گاهی اوقات با توجه به دروس پیش‌نیاز، تعداد این واحدها ممکن است افزایش یابد. دروس تخصصی در هر گرایش مهندسی عمران متفاوت است و دانشجویان بر اساس گرایش انتخابی خود، این دروس را مطالعه می‌کنند.
گرایش عمران – عمران
گرایش عمران عمومی، پرطرفدارترین و گسترده‌ترین گرایش مهندسی عمران است. این گرایش به طراحی، ساخت و نگهداری پروژه‌های عمرانی مانند ساختمان‌ها، پل‌ها، جاده‌ها، فرودگاه‌ها و سایر سازه‌های زیربنایی می‌پردازد. دانشجویان این گرایش با مفاهیم پایه‌ای مانند مقاومت مصالح، تحلیل سازه‌ها، طراحی بتن و فولاد، مکانیک خاک و پی‌سازی آشنا می‌شوند. فارغ‌التحصیلان این گرایش می‌توانند در شرکت‌های ساختمانی، مهندسی مشاور، سازمان‌های دولتی مانند وزارت راه و شهرسازی، شهرداری‌ها و پروژه‌های عمرانی بزرگ مشغول به کار شوند. همچنین، آنها می‌توانند به عنوان طراح سازه، ناظر پروژه یا مدیر ساخت فعالیت کنند.
گرایش نقشه‌برداری به جمع‌آوری، تحلیل و پردازش اطلاعات مکانی از سطح زمین می‌پردازد. این اطلاعات برای طراحی و اجرای پروژه‌های عمرانی مانند راه‌سازی، سد سازی، شهرسازی و معدن‌کاری ضروری است. دانشجویان این گرایش با روش‌های پیشرفته‌ی نقشه‌برداری، سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی (GIS) و فتوگرامتری آشنا می‌شوند. فارغ‌التحصیلان این گرایش می‌توانند در سازمان‌هایی مانند سازمان نقشه‌برداری کشور، وزارت راه و شهرسازی، شرکت‌های مهندسی مشاور و پروژه‌های بزرگ عمرانی مشغول به کار شوند. همچنین، آنها می‌توانند در زمینه‌های مرتبط با GIS و سنجش از دور فعالیت کنند.
گرایش آب به طراحی و مدیریت سیستم‌های آبی مانند سدها، کانال‌ها، شبکه‌های آبرسانی و تصفیه‌خانه‌های آب و فاضلاب می‌پردازد. با توجه به چالش‌های جهانی مرتبط با کمبود آب، این گرایش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. دانشجویان این گرایش با مفاهیم هیدرولیک، هیدرولوژی، مدیریت منابع آب و طراحی سیستم‌های آبی آشنا می‌شوند. فارغ‌التحصیلان این گرایش می‌توانند در سازمان‌هایی مانند وزارت نیرو، شرکت‌های آب و فاضلاب، سازمان‌های محیط زیست و شرکت‌های مهندسی مشاور فعال در زمینه‌ی آب مشغول به کار شوند. همچنین، آنها می‌توانند در پروژه‌های مرتبط با سدسازی، شبکه‌های آبرسانی و مدیریت منابع آب فعالیت کنند.
مهندسی عمران در مقطع کارشناسی ارشد از تنوع گرایش‌های بالایی برخوردار است و داوطلبان می‌توانند با توجه به علاقه، استعداد و اهداف شغلی خود، یکی از این گرایش‌ها را برای ادامه‌ی تحصیل انتخاب کنند. تعداد کل واحدهای درسی در مقطع کارشناسی ارشد مهندسی عمران معمولاً ۳۲ واحد است که شامل دروس تخصصی، اختیاری و پایان‌نامه می‌شود.
گرایش سازه یکی از پرکاربردترین و مهم‌ترین شاخه‌های مهندسی عمران است که تقریباً تمامی حوزه‌های عمرانی را در بر می‌گیرد. این گرایش به طراحی، تحلیل و بهینه‌سازی سازه‌های متنوعی مانند ساختمان‌ها، پل‌ها، تونل‌ها، سدها، تأسیسات نفتی و سازه‌های صنعتی می‌پردازد. در واقع، مهندسی سازه به بررسی نیروها و تنش‌های وارد بر سازه‌ها و چگونگی مقاوم‌سازی آنها در برابر این نیروها تمرکز دارد. هدف اصلی این گرایش، تربیت متخصصانی است که توانایی طراحی و نظارت بر پروژه‌های پیچیده‌ی سازهای را داشته باشند. فارغ‌التحصیلان این رشته نه تنها مهارت‌های یک مهندس عمران عمومی را دارا هستند، بلکه در حوزه‌ی سازه از دانش تخصصی و عمیق‌تری برخوردارند. این تخصص باعث می‌شود آنها بتوانند در موقعیت‌های شغلی متنوعی فعالیت کنند و حتی مسئولیت‌های سنگین‌تر مدیریتی، پژوهشی و اجرایی را بر عهده بگیرند. در ایران، دانشگاه‌های معتبری در زمینه‌ی گرایش سازه فعالیت می‌کنند. از جمله این دانشگاه‌ها می‌توان به دانشگاه‌های صنعتی شریف، تهران، امیرکبیر، علم و صنعت و خواجه نصیرالدین طوسی اشاره کرد. همچنین فارغ‌التحصیلان گرایش سازه می‌توانند در مقطع دکتری در دانشگاه‌های داخلی ادامه تحصیل بدهند.
فارغ‌التحصیلان این گرایش از فرصت‌های شغلی گسترده‌ای برخوردارند. آنها می‌توانند در شرکت‌های مشاوره‌ای، دفاتر فنی شرکت‌های پیمانکاری، وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی مانند وزارت راه و شهرسازی، وزارت نیرو و شهرداری‌ها مشغول به کار شوند. همچنین، در ابعاد بزرگ‌تر امکان فعالیت در پروژه‌های صنعتی مانند طراحی کارخانجات، سیلوها، برج‌ها و حتی صنایع دفاعی، کشتی‌سازی و هواپیماسازی نیز وجود دارد.
گرایش مهندسی و مدیریت ساخت، یکی از شاخه‌های مهم دوره کارشناسی ارشد مهندسی عمران است که دانش و مهارت‌های لازم برای اجرای پروژه‌های عمرانی را ترکیب می‌کند. این گرایش با هدف مدیریت صحیح و اصولی پروژه‌های عمرانی بزرگ و بهبود کیفیت ساخت و سازها ایجاد شده است. با توجه به اهمیت روزافزون مدیریت پروژه‌ها در جوامع پیشرفته، مهندسین و مدیران ساخت نقش حیاتی در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایفا می‌کنند. سرمایه‌گذاری‌های عظیم در پروژه‌های عمرانی نیازمند مدیریت علمی و برنامه‌ریزی دقیق هستند تا از نقص‌ها و اتلاف منابع جلوگیری شود.یکی از چالش‌های مهم پروژه‌های عمرانی در کشور، وجود نقص‌های ساختاری و تاخیرهای متعدد در اجرا است. این مشکلات عمدتاً به دلیل نبود مدیریت اصولی و علمی در ساخت و سازها ایجاد می‌شود. فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی و مدیریت ساخت با بهره‌گیری از دانش و تکنولوژی‌های مدرن می‌توانند این مشکلات را بهبود بخشیده و پروژه‌ها را با کیفیت بالاتر و در زمان کوتاه‌تری به انجام برسانند.
هدف اصلی دوره کارشناسی ارشد مهندسی و مدیریت ساخت، تربیت افراد متخصص و کارآمد برای برنامه‌ریزی، هدایت و مدیریت پروژه‌های عمرانی در سطوح مختلف است. این افراد باید توانایی ارزیابی و کنترل پروژه‌ها، شناخت مصالح و روش‌های ساخت، تجزیه و تحلیل عملیات ساخت و نگهداری پروژه‌ها و استفاده بهینه از ماشین‌آلات را داشته باشند. دانشگاه‌های برجسته‌ای مانند علم و صنعت ایران، امیرکبیر، تهران و صنعتی شریف از پیشگامان ارائه این گرایش در مقطع کارشناسی ارشد هستن و فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در سازمان‌های مختلفی مانند وزارتخانه‌ها، شهرداری‌ها، سازمان نظام مهندسی و شرکت‌های مشاور و پیمانکاری مشغول به کار شوند. تجربه نیز در کنار توانایی‌های علمی، برای موفقیت در این مشاغل بسیار حائز اهمیت است.
گرایش مهندسی زلزله یکی از مهم‌ترین شاخه‌های دوره کارشناسی ارشد مهندسی عمران است که به مطالعه و طراحی سازه‌های مقاوم در برابر زلزله می‌پردازد. کشور ایران به دلیل قرار گرفتن بر روی گسل‌های گسترده در یکی از مناطق فعال لرزه‌ای جهان قرار دارد و به همین دلیل اهمیت مهندسی زلزله در کشور ما بسیار بالاست. زلزله‌ها علاوه بر خسارات جانی و مالی، می‌توانند به سازه‌ها و تأسیسات مهندسی نیز آسیب‌های جدی وارد کنند. این آسیب‌ها ناشی از تغییر مکان و جابجایی سطح زمین، فروریزی و لغزش تپه‌ها، روانگرایی خاک، ایجاد امواج عظیم در دریا و حتی آتش‌سوزی است. به همین دلیل، بررسی و تحلیل رفتار سازه‌ها در برابر زلزله از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هدف اصلی دوره کارشناسی ارشد مهندسی زلزله، تربیت افرادی است که توانایی لازم برای تحلیل، طراحی و نظارت بر سازه‌ها در مقابل بارهای ناشی از زلزله را داشته باشند. این فارغ‌التحصیلان باید توانایی مقاوم‌سازی ساختمان‌ها، تأسیسات آبی، سازه‌های خاکی و سایر سازه‌های مهم در برابر زلزله و بارهای دینامیکی را دارا باشند. همچنین باید توانایی تحقیقاتی کافی برای حل مسائل مرتبط با رفتار لرزه‌ای سازه‌ها، دینامیک اتصالات و خواص مکانیکی مصالح تحت بارهای دینامیکی را داشته باشند و با توجه به اهمیت و گستردگی گرایش مهندسی زلزله، دانشجویان این رشته می‌توانند نقشی موثر در کاهش خسارات ناشی از زلزله و بهبود کیفیت سازه‌ها ایفا کنند و به توسعه پایدار کشور کمک کنند.
در این گرایش، دانشجویان با مفاهیم دینامیک سازه‌ها، تحلیل خطر زلزله و روش‌های کاهش خسارات ناشی از زلزله آشنا می‌شوند. آنها می‌توانند در شرکت‌های مهندسی مشاور، سازمان‌های مدیریت بحران و مراکز تحقیقاتی مرتبط با زلزله فعالیت کنند. دانشگاه‌های تهران، صنعتی شریف، امیرکبیر، خواجه نصیر و علم و صنعت از جمله دانشگاه‌های معتبر و مطرح در این زمینه هستند. فارغ‌التحصیلان این گرایش می‌توانند در مقطع دکترا در داخل کشور به تحصیل ادامه دهند و همچنین امکان دریافت بورس تحصیلی برای ادامه تحصیل در دانشگاه‌های معتبر خارج از کشور نیز برای آنها وجود دارد. فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مسئول اجرای طرح‌های عمرانی و صنعتی مانند وزارت راه و شهرسازی، وزارت نیرو و شهرداری‌ها فعالیت کنند، همچنین می‌توانند در تحلیل خطر و همکاری با مهندسین مشاور صنعتی، طراحی و نظارت بر سازه‌های خاص و مقاوم‌سازی پروژه‌ها و همکاری با موسسات پژوهشی مرتبط با زلزله‌شناسی و کاهش خطرات ناشی از زلزله فعالیت کنند.
حمل و نقل یکی از گرایش‌های تخصصی و کاربردی در مهندسی عمران است که در مقطع کارشناسی ارشد ارائه می‌شود. این گرایش بیشتر بر روی طراحی، برنامه‌ریزی، مدیریت و بهینه‌سازی سیستم‌های حمل و نقل تمرکز دارد. برخلاف گرایش راه و ترابری که بیشتر به ساخت و نگهداری راه‌ها و بزرگراه‌ها می‌پردازد، گرایش حمل و نقل بیشتر درون‌شهری است و به مسائلی مانند ترافیک، سیستم‌های هوشمند حمل و نقل، ایمنی راه‌ها و برنامه‌ریزی شبکه‌های حمل و نقل جاده‌ای، ریلی، هوایی و دریایی توجه می‌کند. در این گرایش، دانشجویان با مفاهیمی مانند مدیریت ترافیک، مدلسازی جریان ترافیک، طراحی چراغ‌های راهنمایی هوشمند، برنامه‌ریزی حمل و نقل عمومی، ایمنی راه‌ها و کاهش تصادفات آشنا می‌شوند. همچنین، سیستم‌های هوشمند حمل و نقل (ITS) که از فناوری‌های پیشرفته برای بهبود مدیریت ترافیک استفاده می‌کنند، بخش مهمی از این گرایش هستند. این سیستم‌ها شامل مواردی مانند تشخیص خودکار تصادفات، کنترل هوشمند چراغ‌های راهنمایی، پارکینگ‌های هوشمند و نظارت بر فاصله ایمنی بین وسایل نقلیه می‌شوند.
حمل و نقل ریلی نیز یکی از بخش‌های مهم این گرایش است که به طراحی خطوط ریلی، برنامه‌ریزی ایستگاه‌ها و بهینه‌سازی زمانبندی حرکت قطارها می‌پردازد. در حوزه حمل و نقل هوایی و دریایی، مباحثی مانند طراحی فرودگاه‌ها، برنامه‌ریزی پروازها، طراحی بنادر و مدیریت کشتی‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرند. از نظر بازار کار، فارغ‌التحصیلان این گرایش می‌توانند در سازمان‌های دولتی مانند وزارت راه و شهرسازی، سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری‌ها، شرکت راه‌آهن و سازمان بنادر و دریانوردی مشغول به کار شوند. همچنین، شرکت‌های مهندسی مشاور که در حوزه حمل و نقل فعالیت می‌کنند، از جمله محل‌های جذب این فارغ‌التحصیلان هستند. علاوه بر این، امکان ادامه تحصیل در مقطع دکترا و فعالیت در مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها نیز وجود دارد. این گرایش به دلیل کمبود متخصصان در حوزه‌هایی مانند سیستم‌های هوشمند حمل و نقل و مدیریت ترافیک، از بازار کار مناسبی برخوردار است. همچنین، با توجه به رشد فناوری‌های نوین در این حوزه، آینده‌ی شغلی و تحقیقاتی خوبی برای فارغ‌التحصیلان آن پیش‌بینی می‌شود.
گرایش مهندسی راه و ترابری یکی از شاخه‌های مهم مهندسی عمران است که به طراحی، ساخت و نگهداری شبکه‌های حمل‌ونقل می‌پردازد. این گرایش به بررسی و پیاده‌سازی اصول و استانداردهای نوین برای ساخت راه‌های جدید و بهسازی راه‌های قدیمی اختصاص دارد. هدف اصلی این دوره، آموزش و تربیت متخصصانی است که توانایی طراحی و نظارت بر اجرای پروژه‌های تخصصی در زمینه مهندسی راه و ترابری را دارند. فارغ‌التحصیلان این رشته باید توانایی حل مسائل مرتبط با طراحی هندسی راه‌های ارتباطی، روسازی، زیرسازی، مدیریت و نگهداری راه‌ها و تحلیل ترافیکی را داشته باشند. همچنین طراحی مسیرهای خاص مانند تونل‌ها و پل‌ها نیز از مواردی است که در این گرایش مطرح می‌شود. در مجموع، گرایش مهندسی راه و ترابری با ارائه دانش و مهارت‌های لازم برای طراحی، اجرا و نگهداری سیستم‌های حمل‌ونقل، نقش مهمی در توسعه زیرساخت‌های کشور و بهبود کیفیت حمل‌ونقل ایفا می‌کند.
کشورهای پیشرفته‌ای مانند آمریکا، استرالیا، آلمان و انگلستان در زمینه پژوهش و توسعه رشته راه و ترابری پیشگام هستند و سالانه مبالغ زیادی را صرف پروژه‌های تحقیقاتی این رشته می‌کنند. در ایران نیز دانشگاه‌های معتبری مانند شریف، تهران، علم و صنعت، امیرکبیر، تربیت مدرس و خواجه نصیر از پیشگامان این رشته هستند. فارغ‌التحصیلان گرایش راه و ترابری می‌توانند در وزارت راه و شهرسازی، سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای، شرکت‌های مهندسی مشاور، شهرداری‌ها، سازمان‌های حمل‌ونقل و ترافیک و دفاتر فنی شرکت‌های پیمانکاری فعالیت کنند.
گرایش ساختمان‌های هوشمند در مهندسی عمران به طراحی و مدیریت ساختمان‌هایی می‌پردازد که با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، مصرف انرژی را بهینه‌سازی، امنیت را افزایش و رفاه ساکنین را فراهم می‌کنند. این ساختمان‌ها از سیستم‌های مدیریت هوشمند ساختمان (BMS)، اتوماسیون‌های پیشرفته، انرژی‌های تجدیدپذیر و شبکه‌های ارتباطی هوشمند برای ارائه خدمات هوشمند و بهینه‌سازی مصرف انرژی استفاده می‌کنند. دانشجویان این رشته با مفاهیمی مانند سیستم‌های مدیریت هوشمند ساختمان، انرژی‌های تجدیدپذیر، فناوری‌های نوین، سیستم‌های کنترل مرکزی و اتوماسیون ساختمان آشنا می‌شوند. تخصص‌های این رشته شامل طراحی سیستم‌های هوشمند، کنترل مرکزی، بهینه‌سازی مصرف انرژی، امنیت ساختمان و نظارت و مدیریت هوشمند ساختمان‌ها است. با بهره‌گیری از این فناوری‌ها، مهندسان ساختمان‌های هوشمند می‌توانند ساختمان‌هایی طراحی کنند که هم از نظر انرژی کارآمدتر و هم از نظر امنیتی ایمن‌تر باشند. فارغ‌التحصیلان این گرایش می‌توانند در شرکت‌های فعال در زمینه ساختمان‌های هوشمند، مهندسی مشاور و پروژه‌های ساخت‌وساز پیشرفته مشغول به کار شوند. آنها با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و شبکه‌های ارتباطی مدرن، به بهبود بهره‌وری انرژی، افزایش امنیت و بهبود کیفیت زندگی ساکنین ساختمان‌ها کمک می‌کنند. همچنین فارغ‌التحصیلان این گرایش می‌توانند در زمینه مدیریت انرژی، امنیت ساختمان و بهبود رفاه ساکنین نقش‌آفرینی کنند.
گرایش مهندسی آب و سازه‌های هیدرولیکی یکی از تخصصی‌ترین شاخه‌های دوره کارشناسی ارشد مهندسی عمران است که به تحلیل و طراحی سازه‌هایی می‌پردازد که با آب در ارتباط هستند. این گرایش شامل ترکیبی از مباحث مهندسی سازه و مهندسی آب است و با موضوعات مهندسی محیط زیست نیز ارتباط دارد. مهندسین آب و سازه‌های هیدرولیکی مسئولیت طراحی و محاسبه سازه‌های مرتبط با آب مانند سدها، کانال‌های آبرسانی، اسکله‌ها، سیستم‌های زهکشی و پل‌ها را بر عهده دارند. دانشجویان این رشته با مفاهیمی مانند هیدرولیک، هیدرولوژی، دینامیک سیالات و طراحی سازه‌های هیدرولیکی آشنا می‌شوند و توانایی لازم برای حل مسائل پیچیده مرتبط با مدیریت منابع آب و طراحی سازه‌های آبی را کسب می‌کنند. با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران و کمبود منابع آبی، اهمیت این گرایش در کشور ما بسیار بالاست. فارغ‌التحصیلان این گرایش می‌توانند در وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مختلفی مانند وزارت نیرو، وزارت کشاورزی، وزارت راه و شهرسازی و شهرداری‌ها فعالیت کنند. همچنین، همکاری با مهندسین مشاور در زمینه‌های سدسازی و منابع آب و نظارت بر اجرای پروژه‌های مختلف از دیگر زمینه‌های کاری آنان است. این گرایش در دانشگاه‌های معتبر ایران از جمله دانشگاه تهران، تربیت مدرس، امیرکبیر، خواجه نصیر، صنعتی شریف و دانشگاه‌های دیگر تدریس می‌شود.
گرایش مهندسی سواحل، بنادر و سازه‌های دریایی به طراحی و مدیریت پروژه‌های مرتبط با سازه‌های دریایی می‌پردازد. این گرایش شامل سه بخش اصلی onshore، nearshore و offshore است. در بخش onshore و nearshore به طراحی و تحلیل سازه‌های ساحلی نزدیک ساحل مانند اسکله‌های فولادی و بتنی، موج‌شکن‌ها و تثبیت سواحل پرداخته می‌شود. در بخش offshore نیز تحلیل و طراحی سازه‌های دور از ساحل مانند سکوهای نفتی، خطوط لوله کف دریا در آب‌های عمیق و سایر سازه‌های دریایی مطرح است. دانشجویان این رشته با مفاهیم هیدرودینامیک، طراحی سازه‌های دریایی و مدیریت پروژه‌های ساحلی آشنا می‌شوند. تخصص‌های این رشته شامل تحلیل و طراحی سازه‌های دریایی، مدلسازی هیدرودینامیکی، مدیریت سواحل و بنادر و پایداری سواحل است. فارغ‌التحصیلان این گرایش می‌توانند در سازمان‌های بنادر و دریانوردی، شرکت‌های نفتی و پروژه‌های ساحلی فعالیت کنند. به دلیل ارتباط این گرایش با صنعت نفت و گاز، بازار کار فارغ‌التحصیلان آن نسبت به سایر گرایش‌های مهندسی عمران بهتر و درآمد بالاتری دارد. دانشگاه‌های معتبر ایران مانند دانشگاه تهران، تربیت مدرس، صنعتی خواجه نصیر، علم و صنعت و صنعتی امیرکبیر (بندرعباس) این گرایش را ارائه می‌دهند. فارغ‌التحصیلان برای تحلیل و طراحی سازه‌های دریایی مشغول به کار می‌شوند و برای کارهای اجرایی باید در مناطق ساحلی جنوب یا شمال کشور مستقر شوند.
گرایش مهندسی محیط زیست یکی از گرایش‌های دوره کارشناسی ارشد مهندسی عمران است که به مطالعه عملکرد مواد شیمیایی، زیست‌شناسی، اتلاف گرما و انرژی، تصفیه و پالایش آب و هوا و بهبود مکان‌های آسیب‌دیده از آلودگی‌های صنعتی می‌پردازد. هدف این دوره، تربیت متخصصانی است که توانایی طراحی و نظارت بر پروژه‌های مهندسی محیط زیست را دارند و می‌توانند تحقیقات لازم برای حل مسائل زیست محیطی را انجام دهند. دانشجویان این رشته با مفاهیم تصفیه آب و فاضلاب، مدیریت پسماند و ارزیابی اثرات محیط‌زیستی آشنا می‌شوند. آنها یاد می‌گیرند چگونه با استفاده از فناوری‌های نوین، آلودگی‌های زیست محیطی را کنترل کرده و به بهبود کیفیت محیط زیست کمک کنند. فارغ‌التحصیلان این گرایش می‌توانند در سازمان‌های محیط زیست، شرکت‌های مهندسی مشاور و پروژه‌های مرتبط با محیط زیست فعالیت کنند. از دانشگاه‌های مطرح در این زمینه می‌توان به دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه تهران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه علم و صنعت و دانشگاه صنعتی امیرکبیر اشاره کرد
گرایش مهندسی و مدیریت منابع آب به مطالعه و مدیریت منابع آب، کیفیت آب و طراحی پروژه‌های مرتبط با آبرسانی و مهندسی رودخانه‌ها می‌پردازد. این دوره شامل دو گرایش هیدرولوژی و مدیریت و برنامه‌ریزی منابع آب است. دانشجویان با مفاهیمی مانند شناخت منابع آب، کنترل کیفیت آب و مدیریت منابع آب آشنا می‌شوند و توانایی لازم برای حل مسائل پیچیده مرتبط با منابع آبی را کسب می‌کنند. فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در وزارتخانه‌ها، سازمان‌های مسئول برنامه‌ریزی و اجرای پروژه‌های آبی، مهندسین مشاور و شرکت‌های دولتی و منطقه‌ای فعالیت کنند. آنها می‌توانند به طراحی و نظارت بر پروژه‌های آبی نظیر پروژه‌های آبرسانی، مدیریت منابع آب، مهندسی رودخانه‌ها و سیستم‌های زهکشی بپردازند. دانشگاه‌های معتبری مانند دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه تربیت مدرس و دانشگاه علم و صنعت این گرایش را ارائه می‌دهند.
گرایش‌های مهندسی عمران هر کدام به بخش‌های تخصصی و کاربردی این رشته می‌پردازند و نقش مهمی در توسعه زیرساخت‌های کشور دارند. گرایش خطوط راه‌آهن یکی از گرایش‌های مهم و حیاتی است که به طراحی، ساخت، بهره‌برداری و نگهداری سیستم‌های ریلی می‌پردازد. این گرایش با توجه به نیاز روزافزون به حمل‌ونقل ریلی به‌عنوان یک روش پایدار و کم‌هزینه، اهمیت زیادی پیدا کرده است. دانشجویان در این گرایش با مفاهیمی مانند طراحی خطوط ریلی، مهندسی ترابری ریلی، مدیریت پروژه‌های راه‌آهن، رفتار سنجی روسازی و زیرسازی خطوط راه‌آهن، ساخت و اجرای خطوط، مهندسی مسیر و تکنولوژی‌های نوین در سیستم‌های ریلی آشنا می‌شوند. آنها یاد می‌گیرند چگونه طراحی مسیرهای ریلی را بهینه‌سازی کنند، تراکم ترافیک را مدیریت کنند و بهره‌وری سیستم‌های ریلی را افزایش دهند. همچنین در این گرایش به بررسی و تحلیل رفتار دینامیکی خطوط ریلی و تاثیرات بارهای دینامیکی و استاتیکی بر روی مسیرهای ریلی پرداخته می‌شود. فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در سازمان‌های راه‌آهن، شرکت‌های مهندسی مشاور، پروژه‌های ریلی و شرکت‌های پیمانکاری فعال در زمینه راه‌آهن فعالیت کنند. همچنین، آنها می‌توانند در وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مسئول طراحی، ساخت و نگهداری خطوط ریلی مشغول به کار شوند و به توسعه و بهبود شبکه‌های ریلی کشور کمک کنند. علاوه بر این، فارغ‌التحصیلان می‌توانند در بخش‌های تحقیق و توسعه، آزمایشگاه‌های تست و ارزیابی عملکرد سیستم‌های ریلی، مؤسسات آموزشی و پژوهشی و نهادهای دولتی و خصوصی مرتبط با صنعت ریلی مشغول به کار شوند. با توجه به اهمیت روزافزون حمل‌ونقل ریلی در کاهش ترافیک جاده‌ای، کاهش مصرف سوخت و کاهش آلودگی هوا، بازار کار این گرایش آینده‌ی خوبی دارد.
گرایش مهندسی ژئوتکنیک یا خاک و پی نیز یکی از گرایش‌های اصلی و بسیار مهم مهندسی عمران است که به مطالعه رفتار خاک و طراحی پی‌های مناسب برای سازه‌های مختلف می‌پردازد. این گرایش بر روی مسائل مربوط به زمین و خاک، بررسی ویژگی‌های مکانیکی و فیزیکی خاک و زمین، و طراحی سیستم‌های مختلف پی و فونداسیون تمرکز دارد. دانشجویان در این گرایش با مفاهیمی همچون مکانیک خاک پیشرفته، روش‌های بهبود و اصلاح خاک، تحلیل و طراحی پی‌های سطحی و عمیق، پایداری شیب‌ها، سازه‌های نگهداری خاک، دینامیک خاک و مهندسی زمین‌لرزه آشنا می‌شوند. آنها یاد می‌گیرند چگونه با استفاده از نتایج آزمایش‌های خاک و زمین، پی‌های مناسب برای سازه‌های مختلف را طراحی و اجرا کنند. همچنین در این گرایش به بررسی و تحلیل رفتار خاک در شرایط مختلف بارگذاری و تحلیل پایداری شیروانی‌ها و دیوارهای حائل پرداخته می‌شود. فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در پروژه‌های سدسازی، تونل‌سازی، پل‌سازی، ساخت و سازهای شهری، شرکت‌های مهندسی مشاور، آزمایشگاه‌های مکانیک خاک و دفاتر فنی شرکت‌های پیمانکاری مشغول به کار شوند. همچنین، این گرایش فرصت‌های شغلی مناسبی در زمینه‌های مختلف عمرانی، مانند پروژه‌های بهسازی خاک، پایدارسازی شیروانی‌ها، پروژه‌های زیست‌محیطی، پایدارسازی دیوارهای ساحلی و طراحی شالوده‌ها در پروژه‌های بزرگ عمرانی فراهم می‌کند. دانشگاه‌های مطرح در این زمینه شامل دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه تربیت مدرس و دانشگاه صنعتی شریف هستند. فارغ‌التحصیلان گرایش مهندسی ژئوتکنیک می‌توانند در شرکت‌های مشاور، آزمایشگاه‌های مکانیک خاک و دفاتر فنی شرکت‌های پیمانکاری مشغول به کار شوند. این رشته به دلیل نیاز مداوم به مهندسان متخصص در زمینه خاک و پی، بازار کار مناسبی دارد و فارغ‌التحصیلان آن می‌توانند به راحتی شغل مناسبی پیدا کنند. با توجه به اهمیت پایدارسازی سازه‌ها و بهبود کیفیت زیرساخت‌های عمرانی، نقش مهندسین ژئوتکنیک در پروژه‌های عمرانی بسیار حیاتی است و آنها به عنوان متخصصان اصلی در زمینه شناخت رفتار خاک و طراحی پی‌ها، نقش کلیدی در موفقیت و ایمنی پروژه‌های عمرانی دارند.
گرایش ساختمان‌های هوشمند نیز یکی از گرایش‌های نوین و پیشرفته در مهندسی عمران است که به طراحی و مدیریت ساختمان‌هایی می‌پردازد که از فناوری‌های پیشرفته برای بهینه‌سازی مصرف انرژی، افزایش امنیت و بهبود رفاه ساکنین استفاده می‌کنند. دانشجویان در این گرایش با مفاهیمی مانند سیستم‌های مدیریت ساختمان (BMS)، انرژی‌های تجدیدپذیر، اتوماسیون ساختمانی و فناوری‌های هوشمند آشنا می‌شوند. این سیستم‌ها شامل کنترل هوشمند روشنایی، گرمایش، تهویه و تهویه مطبوع (HVAC)، امنیت و نظارت هوشمند هستند. فارغ‌التحصیلان این گرایش می‌توانند در شرکت‌های فعال در زمینه ساختمان‌های هوشمند، مهندسی مشاور و پروژه‌های ساخت‌وساز پیشرفته فعالیت کنند. آنها قادر خواهند بود با استفاده از فناوری‌های نوین، ساختمان‌هایی طراحی کنند که به‌طور خودکار مصرف انرژی را بهینه‌سازی کرده و رفاه ساکنین را افزایش دهند.
در دنیای مدرن، نرمافزارهای تخصصی نقش بی‌بدیلی در بهبود فرآیندها و افزایش دقت و سرعت در پروژه‌های عمرانی ایفا می‌کنند. با پیشرفت تکنولوژی و رشد روزافزون حجم اطلاعات، استفاده از ابزارهای نرم‌افزاری در حوزه‌های مختلف به یک نیاز ضروری تبدیل شده است. نرمافزارهای تخصصی مهندسی عمران، به متخصصان این حوزه امکان می‌دهند تا محاسبات پیچیده را به راحتی و با دقت بالا انجام دهند، طرح‌های دقیق و کامل ایجاد کنند، و پروژه‌های خود را با کیفیتی بی‌نظیر و در کمترین زمان ممکن به پایان برسانند.از جمله مهم‌ترین مزایای استفاده از این نرمافزارها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
مهندسی عمران یکی از مهم‌ترین رشته‌های مهندسی است که نقش حیاتی در طراحی، ساخت و نگهداری ساختمان‌ها و زیرساخت‌ها دارد. مهندسین عمران با استفاده از دانش و تخصص خود، سازه‌های ایمن و کارآمدی ایجاد می‌کنند و بر اجرای پروژه‌های ساختمانی نظارت می‌کنند. آنها همچنین وظیفه بررسی و تحلیل زمین‌شناسی، مدیریت پروژه، و اطمینان از کیفیت مصالح ساختمانی را بر عهده دارند. مهندسین عمران نقش اساسی در ایجاد زیرساخت‌های شهری مانند جاده‌ها، پل‌ها، تونل‌ها و شبکه‌های آب و فاضلاب دارند و با بهبود کیفیت زندگی افراد و توسعه پایدار جوامع، تأثیرات چشمگیری می‌گذارند. استفاده از فناوری‌های نوین و روش‌های کارآمد، کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری از دیگر وظایف مهم مهندسین عمران است. به طور کلی، مهندسین عمران با تخصص و مهارت‌های خود به بهبود کیفیت و ایمنی سازه‌ها و زیرساخت‌ها کمک می‌کنند و نقش حیاتی در توسعه جوامع ایفا می‌کنند.
یکی از ارکان اصلی در فرآیند ساخت و ساز است که مسئولیت نظارت بر تمامی مراحل اجرایی پروژه‌های عمرانی را بر عهده دارد. این فرد با داشتن پروانه اشتغال از سازمان نظام مهندسی، وظیفه دارد تا اطمینان حاصل کند که پروژه مطابق با نقشه‌ها، مشخصات فنی، استانداردها و قوانین ملی ساختمان اجرا می‌شود. مهندس ناظر عمران به شخصی حقیقی یا حقوقی گفته می‌شود که با تکیه بر دانش فنی و تخصصی خود، مسئولیت نظارت بر تمامی مراحل ساخت و ساز یک پروژه عمرانی را بر عهده دارد. این فرد باید از سوی سازمان نظام مهندسی پروانه اشتغال داشته باشد و وظیفه دارد تا پروژه را از ابتدا تا انتها تحت نظارت دقیق خود قرار دهد. وظایف مهندس ناظر عمران به طور کلی شامل نظارت بر اجرای صحیح پروژه، تطبیق مراحل اجرایی با نقشه‌ها و مشخصات فنی، و ارائه گزارشات نهایی به مراجع ذی‌صلاح مانند شهرداری است. این فرد باید اطمینان حاصل کند که پروژه مطابق با استانداردهای سازمان ملی ساخت و ساز و قوانین ملی ساختمان اجرا می‌شود.
مهندس محاسب ساختمان، که معمولاً یک مهندس عمران با تخصص در زمینه تحلیل و طراحی سازه‌ها است، نقش حیاتی در پروژه‌های ساخت‌وساز ایفا می‌کند. این فرد مسئولیت انجام محاسبات فنی، ایمنی، اقتصادی و زیست‌محیطی را بر عهده دارد تا اطمینان حاصل شود که سازه‌ها نه تنها از نظر ساختاری ایمن هستند، بلکه از نظر اقتصادی نیز بهینه‌سازی شده‌اند. مهندس محاسب عمران نقش کلیدی در پروژه‌های ساخت‌وساز ایفا می‌کند. از تحلیل اولیه تا طراحی نهایی و کنترل اجرا، تمام مراحل پروژه تحت نظارت و مسئولیت مهندس محاسب است. این حرفه نیازمند دانش فنی عمیق، تجربه کاری و دقت بالا است، زیرا کوچک‌ترین اشتباهات می‌تواند منجر به خسارات جانی و مالی جبران‌ناپذیری شود. با پیشرفت تکنولوژی و افزایش پیچیدگی پروژه‌ها، نقش مهندس محاسب بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است. مهندس طراح سازه در پروژه‌های بزرگ و پیچیده نیازمند دقت و تجربه بالا هستند.مهندس محاسب باید همیشه به‌روز باشد و تغییرات در آیین‌نامه‌ها و مقررات ملی را دنبال کند.هماهنگی با معماران، مهندسان تأسیسات و پیمانکاران از چالش‌های اصلی است.
در فرآیند پیچیده و چندوجهی ساخت‌وساز، مهندس مجری عمران به عنوان یکی از ارکان اصلی اجرای پروژه‌های ساختمانی شناخته می‌شود. این فرد یا نهاد حقوقی، مسئولیت تبدیل طرح‌های مهندسی به سازه‌های واقعی را بر عهده دارد و به عنوان پل ارتباطی بین مالک، ناظرین، طراحان، و مراجع قانونی عمل می‌کند. در ایران، فعالیت مجریان ساختمانی تحت نظارت قوانین نظام مهندسی و کنترل ساختمان قرار دارد و عدم رعایت این مقررات می‌تواند به پیگرد قانونی و ابطال پروانه اشتغال منجر شود. بر اساس ماده ۱۰ آیین‌نامه اجرایی ماده ۳۳ قانون نظام مهندسی، مجری ساختمان فردی حقیقی یا حقوقی است که با دریافت **پروانه اشتغال به کار** از وزارت راه و شهرسازی، مسئولیت اجرای پروژه را در قالب قراردادی همسان با مالک بر عهده می‌گیرد. این شخص باید دارای تحصیلات مرتبط در رشته‌های عمران یا معماری و تجربه کافی در حوزه اجرا باشد. مجری ذی‌صلاح به عنوان نماینده فنی مالک، موظف است کلیه مراحل ساخت از تخریب تا تحویل نهایی را مطابق با مقررات ملی ساختمان (مبحث ۲) و ضوابط شهرسازی مدیریت کند.
طبق ماده ۹ آیین‌نامه اجرایی ماده ۳۳، حتی عملیات جزئی مانند تعمیرات یا تخریب نیز باید توسط مجری دارای پروانه انجام شود. این الزام از آن جهت اهمیت دارد که مجریان فاقد صلاحیت ممکن است با عدم رعایت استانداردها، ایمنی سازه و ساکنان را به خطر بیندازند. برای مثال، در سال ۱۴۰۰، ۳۵ درصد از حوادث ساختمانی در تهران به دلیل عدم نظارت مجری ذی‌صلاح گزارش شده است. مجری ساختمان در برابر چهار نهاد اصلی پاسخگو است.
مجری موظف است تنها از مصالح دارای برچسب استاندارد ملی استفاده کند. در صورت استفاده از مصالح تقلبی، مجری نه تنها متحمل جریمه می‌شود، بلکه ممکن است پروانه وی به مدت ۲ سال تعلیق گردد.
متقاضیان رشته عمران (سازه) برای کسب پروانه مهندسی در ۳ صلاحیت نظارت، اجرا و محاسبات باید فارغ التحصیل یکی از رشته‌های مرتبط با عمران مطابق بخشنامه‌ی ۶۰۹۵۸۴۳۰ باشند. برای ثبت‌نام در آزمون نظام مهندسی باید حداقل مدرک کارشناسی پیوسته و یا ناپیوسته در یکی از گرایش‌های عمران داشته باشند و از زمان تاریخ صدور مدرک کارشناسی ۳ سال گذشته باشد، متقاضیانی که ۲ سال از زمان فارغ‌التحصیلی ارشد و یا ۱ سال از دکتری گذشته باشد نیز می‌توانند در آزمون نظام مهندسی عمران شرکت کنند.
آزمون نظارت، اجرا و محاسبات رشته‌ی عمران به صورت جداگانه برگزار می‌شود؛ یعنی برای دریافت پروانه نظارت، اجرا و محاسبات باید در سه آزمون جداگانه شرکت کنیم. آزمون طبق تمامی آزمون‌های نظام مهندسی جزوه باز و به صورت تستی است. قبولی در این آزمون نیازمند کسب نمره حد نصاب ۵۰ است. تفاوت آزمون نظارت و اجرا با آزمون محاسبات مدت زمان آزمون است.برای قبولی در هر سه صلاحیت نیاز به پاسخگویی به ۳۰ سوال از ۶۰ سوال امتحانی هستیم. کل امتیاز این دو آزمون ۱۰۰ است که با پاسخگویی به نصف سوالات امتیاز ۵۰ را دریافت کرده و در آزمون قبول می‌شویم.
مهندس ناظر عمران بعد از قبولی در آزمون و دریافت پروانه می‌تواند کلیه عملیات اجرایی در ساختمان از قبیل نظارت بر انواع سازه‌ها و زیر ساخت‌های ساختمانی را انجام دهد. کنترل تمامی اقدامات الزامی مربوط به پروژه از زمان صدور پروانه ساخت تا پایان کار، تطبیق مراحل ساخت با نقشه‌های اجرایی و همچنین کنترل مغایرت‌ها از وظایف اصلی مهندس ناظر عمران است.
لیست منابع همواره در حال آپدیت است (آخرین آپدیت ۱۴۰۳/۷/۱۴)
مهندس مجری به عنوان نماینده قانونی کارفرما در ساختمان است. مجری ساختمان وظیفه اجرای طرح بر اساس آیین نامه‌ها و مقررات ملی ساختمان را دارد. مجری عمران عملیات اجرایی ساختمانی عهده دارد. مجری ساختمان برنامه‌ی زمانبندی کارهای اجرایی را نیز به اطلاع ناظر پروژه می‌رساند و در صورت اعمال هرگونه تغییر برای کسب مجوز لازم برای ادامه کار با ناظر پروژه در ساختمان در ارتباط است و انجام کارها را به کارفرما اطلاع می‌دهد.
مهندس محاسب عمران با توجه به نقشه‌های معماری نیرو های وارده، بار ساختمان را محاسبه می‌کند و سپس نسبت به آن اقدام به طراحی سازه ابعاد المان‌های آن می‌کند. محاسب برای تحلیل نیروهای سازه با استفاده از نرمافزارهای مرتبط مدلسازی را انجام می‌دهد و مهندسین برای تایید صحت آن یک یا دو مورد را به صورتی دستی محاسبه می‌کند. مهندسین محاسب با استفاده از دانش خود نسبت به طرح معماری ارائه شده، سازه را به صورت اقتصادی و قابل اجرا محاسبه می‌کنند. محاسبه یکی از سخت‌ترین آزمون‌هایی است که هر سال تعداد کمی موفق به قبولی در آزمون می شوند به همین دلیل آزمون محاسبات و نحوه مطالعه جزء چالش پیش رو برای مهندسین عمران شده است.
در صورت تناقض بين مباحث مقررات ملی ساختمان و ساير مدارك فنی و يا كتاب‌های راهنمای مباحث، مباحث مقررات ملی ساختمان ملاك عمل خواهد بود.