دسته‌بندی مقالات:
رشته شهرسازی یکی از رشته‌های کلیدی و پر اهمیت در مجموعه رشته‌های آزمون سراسری و آزاد در کنکور برای داوطلبان گروه ریاضی و فنی است. این رشته در چند دهه اخیر به دلیل نقش حیاتی‌اش در توسعه شهری و حل مسائل مرتبط با شهرنشینی، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. دانشگاه‌های معتبر بسیاری در ایران و جهان به آموزش و پژوهش در زمینه شهرسازی می‌پردازند، و هر ساله تعداد زیادی از دانشجویان مشتاق وارد این رشته می‌شوند. با گسترش سریع شهرنشینی و افزایش جمعیت شهرها، پیچیدگی‌های زندگی شهری نیز افزایش یافته است. شهرها به عنوان مراکز اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، با چالش‌های متعددی مواجه هستند که نیاز به تخصص‌ها و مهارت‌های ویژه‌ای برای مدیریت و برنامه‌ریزی دارند. مسایلی مانند تراکم جمعیت، ترافیک، آلودگی هوا، کمبود مسکن، و نیاز به زیرساخت‌های مناسب، تنها بخشی از مشکلاتی است که شهرهای امروزی با آن روبرو هستند. شهرسازی به عنوان رشته‌ای میان‌رشته‌ای و چندبعدی، نقش اساسی در شناسایی، تحلیل و ارایه راه‌حل‌های مناسب برای این چالش‌ها ایفا می‌کند. این رشته ترکیبی از علوم مختلف مانند معماری، مهندسی عمران، اقتصاد، جامعه‌شناسی، جغرافیا، محیط‌زیست و حتی علوم سیاسی است. این ترکیب بین‌رشته‌ای به متخصصان شهرسازی این امکان را می‌دهد که با دیدی جامع به مسائل شهری نگاه کنند و برنامه‌ریزی‌ها و طرح‌هایی را ارائه دهند که به بهبود کیفیت زندگی شهروندان و ایجاد توسعه پایدار شهری منجر شود.
در ایران، با توجه به روند رو به رشد شهرنشینی و مسائل مرتبط با آن، نیاز به متخصصان شهرسازی بیش از پیش احساس می‌شود. برنامه‌ریزی‌های نادرست و نبود مدیریت صحیح در گذشته، منجر به بروز مشکلاتی مانند توسعه نامتوازن، حاشیه‌نشینی، فرسودگی بافت‌های شهری و کاهش کیفیت زندگی در شهرها شده است. بنابراین، تربیت نیروی انسانی متخصص در زمینه شهرسازی می‌تواند به بهبود وضعیت کنونی و حرکت به سوی توسعه پایدار کمک کند. همچنین، شهرسازی نه تنها به جنبه‌های فیزیکی و کالبدی شهرها می‌پردازد، بلکه به ابعاد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی نیز توجه ویژه‌ای دارد. شهرها به عنوان بستر تعاملات اجتماعی و فرهنگی، نیازمند برنامه‌ریزی‌هایی هستند که به تقویت هویت شهری، مشارکت اجتماعی و ارتقای فرهنگ شهرنشینی کمک کنند. با توجه به چالش‌های جهانی مانند تغییرات اقلیمی، کمبود منابع و تغییرات جمعیتی، نقش شهرسازی در ایجاد شهرهای هوشمند، سبز و مقاوم بیش از پیش پررنگ شده است. استفاده از فناوری‌های نوین، انرژی‌های تجدیدپذیر، و رویکردهای مشارکتی در برنامه‌ریزی شهری، از جمله مسایلی است که در شهرسازی مدرن مورد توجه قرار می‌گیرد. رشته شهرسازی با ارایه دانش و مهارت‌های لازم برای مواجهه با مسائل پیچیده شهری، فرصتی مناسب برای افرادی است که به بهبود زندگی مردم و توسعه جوامع علاقه‌مند هستند. این رشته با فراهم کردن بسترهای لازم برای تفکر خلاق، تحلیل جامع و کار تیمی، می‌تواند نقش مهمی در شکل‌دهی به آینده شهرها و ایجاد محیط‌های زندگی مطلوب ایفا کند.
در چند دهه اخیر، جهان شاهد افزایش بی‌سابقه شهرنشینی بوده است. بر اساس گزارش‌های سازمان ملل متحد، بیش از نیمی از جمعیت جهان در حال حاضر در شهرها زندگی می‌کنند، و این رقم تا سال ۲۰۵۰ به حدود ۷۰٪ خواهد رسید. این روند افزایش شهرنشینی با چالش‌ها و مشکلات متعددی همراه است. این چالش‌ها نشان‌دهنده ضرورت برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت کارآمد شهری است. بدون مداخله مناسب، این مشکلات می‌توانند به بحران‌های جدی تبدیل شوند که نه‌تنها بر زندگی کنونی شهروندان تاثیر می‌گذارند، بلکه آینده شهرها را نیز به خطر می‌اندازند.
تراکم جمعیت: افزایش جمعیت در مناطق شهری منجر به تراکم بالای جمعیتی می‌شود که فشار زیادی بر زیرساخت‌ها و خدمات شهری مانند آب، برق، گاز، بهداشت و آموزش وارد می‌کند. این تراکم اگر به‌درستی مدیریت نشود، می‌تواند به کاهش کیفیت زندگی منجر شود.
کمبود مسکن: یکی از نتایج تراکم جمعیت، افزایش تقاضا برای مسکن است. این مسئله می‌تواند منجر به افزایش قیمت مسکن، رشد سکونتگاههای غیررسمی و حاشیه‌نشینی شود. کمبود مسکن مناسب و مقرون‌به‌صرفه یک چالش عمده در بسیاری از شهرهای بزرگ است.
ترافیک و حمل‌ونقل: افزایش تعداد وسایل نقلیه شخصی و ناکارآمدی سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی منجر به ترافیک سنگین، افزایش زمان سفرها، آلودگی هوا و افزایش حوادث رانندگی می‌شود. این مسئله نه‌تنها بر سلامت فیزیکی و روانی شهروندان تأثیر می‌گذارد، بلکه بهره‌وری اقتصادی را نیز کاهش می‌دهد.
آلودگی هوا و محیط‌زیست: فعالیت‌های صنعتی، ترافیک و مصرف بی‌رویه منابع، منجر به آلودگی هوا، آب و خاک می‌شود. آلودگی هوا به‌ویژه در شهرهای بزرگ، عامل اصلی بسیاری از بیماری‌های تنفسی و قلبی است.
کاهش فضای سبز: توسعه شهری اغلب منجر به تخریب فضاهای سبز و طبیعی می‌شود. کاهش درختان و پارک‌ها تاثیر منفی بر کیفیت هوا، تنوع زیستی و رفاه روانی ساکنان دارد. فضاهای سبز علاوه بر زیباسازی شهر، نقش مهمی در کاهش دمای هوا و افزایش رضایت شهروندان ایفا می‌کنند.
آسیب‌های اجتماعی: نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی، بیکاری، حاشیه‌نشینی و فقدان امکانات آموزشی و فرهنگی می‌تواند منجر به افزایش جرم و جنایت، اعتیاد و دیگر مسائل اجتماعی در شهرها شود. این مسائل نه‌تنها امنیت شهروندان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بلکه به همبستگی اجتماعی نیز آسیب می‌رساند، بنابراین توسعه ی شهرها با برنامه‌ی صحیح در اولویت قرار می‌گیرد.
تغییرات اقلیمی: شهرها به دلیل تمرکز فعالیت‌های انسانی، نقش مهمی در تولید گازهای گلخانه‌ای دارند. تغییرات اقلیمی می‌تواند منجر به افزایش دما، سیلاب‌ها، خشکسالی و دیگر بلایای طبیعی شود که زندگی شهری را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
هدف اصلی شهرسازی، ایجاد و توسعه فضاهای شهری است که در آن مردم بتوانند به بهترین شکل ممکن زندگی، کار و تفریح کنند. این هدف با در نظر گرفتن مجموعه‌ای از عوامل متنوع زیر دنبال می‌شود.
نیازهای اجتماعی و فرهنگی: شهرها به‌عنوان کانون‌های تجمع انسانی، بستر اصلی تعاملات اجتماعی و فرهنگی هستند. شهرسازی سعی می‌کند با طراحی فضاهای عمومی مانند پارک‌ها، میادین، مراکز فرهنگی و تفریحی، محیط‌هایی فراهم کند که ارتباطات اجتماعی را تسهیل کرده و فرهنگ جامعه را منعکس کند. در نظر گرفتن هویت محلی، حفظ میراث فرهنگی و ایجاد فضایی که تنوع فرهنگی را ترویج دهد، از وظایف مهم شهرسازان است.
شرایط اقتصادی: توسعه اقتصادی شهرها از طریق ایجاد زیرساخت‌های مناسب، جذب سرمایه‌گذاری و فراهم کردن فرصت‌های شغلی ممکن می‌شود. شهرسازان با برنامه‌ریزی مناسب برای توزیع کاربری‌های زمین، ایجاد مناطق صنعتی، تجاری و خدماتی، و بهبود شبکه حمل‌ونقل، به رشد اقتصادی شهر کمک می‌کنند. این امر نه‌تنها به بهبود رفاه شهروندان می‌انجامد، بلکه توسعه پایدار اقتصادی را نیز تضمین می‌کند.
حفاظت از محیط‌زیست: با افزایش شهرنشینی، فشار بر منابع طبیعی و محیط‌زیست نیز افزایش می‌یابد. شهرسازی مدرن با رویکردی پایدار، تلاش می‌کند تا تاثیرات منفی توسعه شهری بر محیط‌زیست را کاهش دهد. این شامل بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر، مدیریت پسماندها، کاهش آلودگی هوا و آب، و ایجاد فضاهای سبز شهری است. شهرهای سبز و پایدار نه‌تنها به حفظ محیط‌زیست کمک می‌کنند، بلکه کیفیت زندگی ساکنان را نیز بهبود می‌بخشند.
بهره‌برداری بهینه از منابع طبیعی: منابع طبیعی مانند آب، زمین و انرژی محدود هستند و شهرسازی باید با رویکردی مسئولانه به استفاده از آن‌ها بپردازد. این شامل تراکم مناسب ساخت‌وساز، ارتقاء کارایی انرژی در ساختمان‌ها، استفاده از فناوری‌های نوین برای مدیریت منابع و ترویج الگوهای حمل‌ونقل پایدار است.
متخصصان شهرسازی با توجه به مهارت‌ها و دانش بین‌رشته‌ای خود، نقش اساسی در مواجهه با چالش‌های شهری و طراحی آن ایفا می‌کنند. مهندسان شهرسازی با تحلیل داده‌ها و اطلاعات جمعیتی، الگوهای رفتاری، زیرساخت‌ها و شرایط محیطی، سعی می‌کنند تا با ایجاد تعادل بین نیازهای مختلف، شهری را طراحی و برنامه‌ریزی کنند که در آن تمام جنبه‌های زندگی به بهترین شکل ممکن هماهنگ باشند. این تعادل نه‌تنها به بهبود کیفیت زندگی در حال حاضر کمک می‌کند، بلکه پایداری و قابلیت زندگی شهر در آینده را نیز تضمین می‌کند. وظایف مهندسان شهرسازی در جنبه‌های مختلف توسعه شهری به نسبت گذشته در حیطه‌های مختلف گستر‌ده‌تر شده است.
برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری شهری: شهرسازان با تدوین طرح‌های جامع و تفصیلی شهری، جهت‌گیری توسعهٔ شهر را تعیین می‌کنند. آن‌ها با در نظر گرفتن نیازهای فعلی و آینده جمعیت، سعی در ایجاد تعادلی بین توسعه اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی دارند. این برنامه‌ریزی‌ها شامل تعیین کاربری‌های زمین، توسعه زیرساخت‌ها، حفظ فضاهای سبز و ایجاد مناطق مسکونی، تجاری و صنعتی است.
طراحی شهری: یکی از وظایف مهم شهرسازان، طراحی فضاهای شهری است که کارآمد، زیبا و منطبق با نیازهای شهروندان باشد. این شامل طراحی خیابان‌ها، میادین، پارک‌ها، پیاده‌روها و سایر فضاهای عمومی است. طراحی صحیح می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی، ارتقای تعاملات اجتماعی و افزایش امنیت کمک کند.
مدیریت زیرساخت‌ها و منابع: شهرسازان در برنامه‌ریزی و مدیریت زیرساخت‌های اصلی مانند آب، برق، گاز، فاضلاب و حمل‌ونقل نقش دارند. آن‌ها با تحلیل الگوهای مصرف و پیش‌بینی نیازهای آینده، سعی در بهینه‌سازی استفاده از منابع و کاهش هدررفت‌ها دارند.
توسعهٔ پایدار و حفاظت از محیط‌زیست: متخصصان شهرسازی با ترویج مفاهیم توسعه پایدار، سعی در کاهش تاثیرات منفی شهرها بر محیط‌زیست دارند. این شامل استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، کاهش آلودگی‌ها، مدیریت صحیح پسماندها و حفظ منابع طبیعی است. آن‌ها با اجرای طرح‌هایی مانند شهرهای سبز، شهرهای هوشمند و توسعه حمل‌ونقل پایدار، به حفاظت از محیط‌زیست کمک می‌کنند.
مشارکت و همکاری بین‌رشته‌ای: مسائل شهری پیچیده هستند و نیاز به همکاری تخصص‌های مختلف دارند. مهندسان شهرسازی به‌عنوان کاتالیزورهایی عمل می‌کنند که ارتباط و همکاری بین مهندسان عمران، معماران،جامعه‌شناسان، جغرافیدانان و سایر تخصص‌ها را تسهیل می‌کنند. این همکاری منجر به ایجاد راه‌حل‌های جامع‌تر و کارآمدتر می‌شود.
تسهیل مشارکت عمومی: برای اینکه برنامه‌ها و طرح‌های شهری موفق باشند، باید نیازها و نظرات شهروندان در نظر گرفته شود. شهرسازان با ایجاد فرآیندهای مشارکتی، شهروندان را در تصمیم‌گیری‌ها دخیل می‌کنند. این امر نه‌تنها به بهبود کیفیت تصمیمات می‌انجامد، بلکه احساس مالکیت و مسئولیت‌پذیری را در جامعه افزایش می‌دهد.
پاسخگویی به تغییرات و نوآوری‌ها: جوامع شهری دائما در حال تغییر هستند. مسائل جدیدی مانند تکنولوژی‌های نوین، تغییرات اقلیمی، جهانی‌سازی و نیازهای جدید اجتماعی و اقتصادی ظهور می‌کنند. شهرسازان با رصد این تغییرات و به‌کارگیری نوآوری‌ها، سعی در انطباق شهرها با شرایط جدید دارند.
آموزش و پژوهش: متخصصان شهرسازی با مشارکت در پژوهش‌های علمی و آموزش در دانشگاه‌ها، به توسعه دانش و ارتقا کیفیت آموزش در این حوزه کمک می‌کنند. این امر منجر به تربیت نسل‌های جدیدی از شهرسازان می‌شود که با دانش و مهارت‌های به‌روز قادر به مواجهه با چالش‌های آینده هستند.
تحصیل در رشته مهندسی شهرسازی در مقطع کارشناسی به دو صورت امکان‌پذیر است. برای ورود به رشته مهندسی شهرسازی از طریق کنکور، ابتدا باید در دوران دبیرستان در رشته ریاضی فیزیک تحصیل کنید و دیپلم ریاضی فیزیک بگیرید. پس از اتمام دوره دبیرستان، باید در کنکور سراسری ریاضی شرکت کنید. کنکور سراسری شامل دروسی از جمله ریاضی، فیزیک، شیمی و سایر دروس عمومی می‌باشد. بعد از شرکت در کنکور و کسب رتبه مناسب، می‌توانید برای پذیرش در دانشگاه‌های مختلف اقدام کنید. دانشگاه‌هایی که رشته مهندسی شهرسازی را ارائه می‌دهند، بر اساس رتبه کنکور شما را پذیرش می‌کنند. به عنوان مثال، برای پذیرش در دانشگاه‌های برتر کشور مانند دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه شیراز و دانشگاه اصفهان، نیاز به کسب رتبه بسیار خوب در کنکور دارید. برخی از دانشگاه‌ها امکان پذیرش بدون کنکور در رشته مهندسی شهرسازی را نیز فراهم کرده‌اند. در این حالت، مبنای قبولی، سوابق تحصیلی شما در دوره دبیرستان خواهد بود. اطلاعات مربوط به دانشگاه‌های ارائه دهنده این دوره‌ها هر ساله در سایت سازمان سنجش منتشر می‌شود. برای پذیرش در دوره‌های بدون کنکور باید به صورت جداگانه ثبت‌نام کنید و مدارک تحصیلی خود را ارائه دهید. بر اساس بررسی‌های انجام شده، دانش‌آموزانی که دروس ریاضی و فیزیک قوی‌تری دارند، شانس بیشتری برای پذیرش در این دوره‌ها خواهند داشت.پس از اتمام دوره کارشناسی مهندسی شهرسازی، دانشجویان می‌توانند برای ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر مانند کارشناسی ارشد و دکترا اقدام کنند. رشته‌های مرتبط با مهندسی شهرسازی در مقطع کارشناسی ارشد شامل برنامه‌ریزی شهری، مدیریت شهری، طراحی شهری و برنامه‌ریزی منطقه‌ای می‌باشند.
دوره کارشناسی مهندسی شهرسازی به طور معمول ۴ سال (۸ ترم تحصیلی) طول می‌کشد. در این مدت دانشجویان باید ۱۴۰ واحد درسی را بگذرانند. دروس این رشته به دو دسته عمومی و تخصصی تقسیم می‌شوند. این دروس به تقویت مهارت‌های پایه و عمومی دانشجویان کمک می‌کنند. دروس پایه شامل ریاضی عمومی، فیزیک عمومی، شیمی عمومی، مبانی کامپیوتر است. این دروس به دانشجویان کمک می‌کنند تا مبانی علمی و فنی لازم برای تحصیل در رشته مهندسی شهرسازی را بیاموزند. دروس تخصصی این رشته شامل مبانی و روش‌های برنامه‌ریزی شهری، مبانی و روش‌های طراحی شهری، کارگاه برنامه‌ریزی شهری (کاربری زمین)، کارگاه طراحی شهری، مبانی و روش‌های برنامه‌ریزی مسکن، کارگاه برنامه‌ریزی مسکن، مدیریت و سازمان اجرایی شهری، کارگاه طرح‌های اجرایی، شناخت فضاهای شهری ایران، روش تحقیق در شهرسازی، کارگاه آماده سازی زمین، کارگاه برداشت کاربری است. این دروس به دانشجویان مهارت‌ها و دانش لازم برای فعالیت در حوزه شهرسازی را ارائه می‌دهند. در طول دوره تحصیل، دانشجویان مهندسی شهرسازی باید پروژه‌های عملی و کارگاه‌های مختلفی را بگذرانند. این فعالیت‌های عملی به دانشجویان کمک می‌کنند تا مفاهیم تئوری را به صورت عملی تجربه کنند و با مسائل واقعی شهرسازی آشنا شوند. همچنین، بازدیدهای میدانی از پروژه‌های شهری نیز بخشی از فعالیت‌های آموزشی این رشته است که به دانشجویان امکان می‌دهد تا از نزدیک با پروژه‌های مختلف شهرسازی آشنا شوند و تجربیات ارزشمندی کسب کنند.
برای ورود به دوره کارشناسی ارشد شهرسازی باید در آزمون ورودی کارشناسی ارشد (که تحت نظارت سازمان سنجش آموزش کشور برگزار می‌شود) شرکت کنید. پس از کسب نمره قبولی در این آزمون، می‌توانید رشته مورد نظر خود را انتخاب کرده و در دانشگاه‌های مختلف پذیرش بگیرید. علاوه بر آزمون ورودی، برخی از دانشگاه‌ها ممکن است مصاحبه یا بررسی سوابق تحصیلی را نیز به عنوان بخشی از فرآیند پذیرش داشته باشند. در طول دوره کارشناسی ارشد، دانشجویان باید بر روی پروژه‌ها و پایان‌نامه‌های مرتبط با گرایش خود کار کنند. این پروژه‌ها به دانشجویان امکان می‌دهند تا مفاهیم تئوری را به صورت عملی تجربه کنند و با مسائل واقعی در حوزه شهرسازی آشنا شوند. پایان‌نامه‌ها نیز به دانشجویان فرصت می‌دهند تا تحقیقی عمیق و دقیق در زمینهای خاص از شهرسازی انجام دهند.
رشته شهرسازی در مقطع کارشناسی ارشد دارای گرایش‌های مختلفی است که دانشجویان می‌توانند بر اساس علاقه‌مندی و توانایی‌های خود یکی از این گرایش‌ها را انتخاب کنند.
این گرایش به تحلیل و تدوین برنامه‌ها و سیاست‌های مربوط به توسعه و بهبود شهرها می‌پردازد. دانشجویان این گرایش با مفاهیمی مانند برنامه‌ریزی استراتژیک، تحلیل اقتصادی و اجتماعی شهری، و استفاده از سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی (GIS) آشنا می‌شوند. برنامه‌ریزی شهری یک شاخه از رشته شهرسازی است که به مطالعه و تحلیل مسائل و چالش‌های مرتبط با توسعه و مدیریت شهرها و مناطق شهری می‌پردازد. این رشته به بررسی و تحلیل جوانب مختلف اجتماعی، اقتصادی، فیزیکی و زیست‌محیطی شهرها می‌پردازد و هدف اصلی آن ایجاد و بهبود شرایط زندگی در مناطق شهری است.
1.شهرداری‌ها: فعالیت در واحدهای مختلف شهرداری از جمله واحدهای برنامه‌ریزی و توسعه شهری، مدیریت پروژه‌های شهری و حمل و نقل.
2.شرکت‌های مهندسی مشاور: همکاری با شرکت‌های مهندسی مشاور در زمینه تهیه و تدوین طرح‌های شهری و منطقه‌ای.
4.سازمان‌های برنامه‌ریزی و توسعه منطقه‌ای: فعالیت در سازمان‌های برنامه‌ریزی و توسعه منطقه‌ای به منظور تحلیل و تدوین برنامه‌های توسعه منطقه‌ای.
5.نهادهای پژوهشی و آموزشی: فعالیت در مراکز پژوهشی و آموزشی به منظور تحقیق و آموزش در زمینه برنامه‌ریزی شهری.
گرایش مدیریت شهری در مقطع کارشناسی ارشد به تحلیل و بهبود اداره شهرها می‌پردازد و به عنوان علم اداره شهر شناخته می‌شود. دانشجویان این گرایش باید علاوه بر مطالعه و پژوهش در ارتباط با ویژگی‌ها و معضلات سکونتگاههای شهری، توانایی ایجاد ارتباط چند جانبه بین علوم شهری و مدیریت امکانات و نیازمندی‌ها را مبتنی بر ساختارهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در خود پرورش دهند. وظایف دانش‌آموختگان کارشناسی ارشد مدیریت شهری شامل ارائه راه‌حل برای مسائلی مانند چگونگی گسترش آینده شهر، احداث مراکز عمومی با کارکردهای تفریحی، فرهنگی و ورزشی، تامین خدمات عمومی، ساختن خیابان‌ها و کوچه‌ها و آنچه وظیفه هر مدیری به شمار می‌آید، می‌شود. جهت‌دهی فعالیت‌های شهری و ترسیم چشم‌انداز شهر در راستای دستیابی به توسعه پایدار از جمله مهم‌ترین وظایف مدیران شهری به شمار می‌رود. این گرایش به تازگی به دلیل نیاز فراوان جامعه و احساس کمبود آن در برنامه‌های شهری ایجاد گردیده و از استقبال بسیار چشمگیری در میان داوطلبان و دستگاه‌های اجرایی در جذب دانش‌آموختگان مدیریت شهری برخوردار شده است.
فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در سازمان‌ها و نهادهای مختلف مشغول به کار شوند، از جمله:
1.شهرداری‌ها: فعالیت در واحدهای مختلف شهرداری از جمله واحدهای برنامه‌ریزی و توسعه شهری، مدیریت بحران و واحدهای خدمات عمومی.
2.شرکت‌های مهندسی مشاور: همکاری با شرکت‌های مهندسی مشاور در زمینه تدوین و اجرای طرح‌های شهری.
گرایش طراحی شهری یکی از شاخه‌های مهم و کاربردی در رشته شهرسازی است که به طراحی و ساماندهی فضاهای شهری می‌پردازد. این رشته به مطالعه و تحلیل ویژگی‌های فیزیکی، اجتماعی و اقتصادی فضاهای شهری می‌پردازد و هدف اصلی آن ایجاد فضاهای شهری با کیفیت، جذاب و کارآمد است. هدف اصلی این گرایش، ایجاد فضاهای شهری است که بتواند نیازهای مختلف ساکنان شهر را به بهترین شکل ممکن برآورده کند. این رشته با استفاده از اصول علمی و تجربی، تلاش می‌کند تا فضاهای شهری را به گونه‌ای طراحی کند که بهبود کیفیت زندگی، تعامل اجتماعی و استفاده بهینه از منابع را فراهم آورد. دانش‌آموختگان کارشناسی ارشد طراحی شهری وظایف متعددی دارند. از جمله این وظایف، طراحی فضاهای عمومی مانند پارک‌ها، میدان‌ها و پیاده‌روها به منظور افزایش کیفیت زندگی و ایجاد فضاهای عمومی برای تعامل اجتماعی است. این افراد همچنین به بهبود زیبایی‌شناسی شهری پرداخته و فضاهای شهری را با توجه به زیبایی‌شناسی و ارتقاء ظاهر فضاهای شهری طراحی و ساماندهی می‌کنند. استفاده از اصول و تکنیک‌های طراحی پایدار نیز بخشی از وظایف این گرایش است تا منابع طبیعی حفظ شود و تأثیرات منفی زیست‌محیطی کاهش یابد. علاوه بر این، توجه به نیازهای اجتماعی و اقتصادی ساکنان شهر و طراحی فضاهای شهری متناسب با این نیازها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بهره‌گیری از تکنولوژی‌های نوین نیز در طراحی فضاهای شهری به منظور بهبود کارایی و کیفیت فضاهای شهری به کار گرفته می‌شود.
3.وزارت مسکن و شهرسازی: فارغ‌التحصیلان می‌توانند با وزارت مسکن و شهرسازی همکاری کنند و در تدوین سیاست‌ها و برنامه‌های طراحی شهری مشارکت داشته باشند. آن‌ها می‌توانند به تحلیل و ارزیابی پروژه‌های مسکن و شهرسازی بپردازند و به تدوین و اجرای طرح‌های ملی و منطقه‌ای کمک کنند. این فرصت شغلی به آن‌ها امکان می‌دهد که تاثیر بزرگی بر توسعه و بهبود شهرهای کشور داشته باشند.
رشته شهرسازی گرایش برنامه‌ریزی منطقه‌ای در مقطع کارشناسی ارشد به تحلیل و تدوین برنامه‌ها و سیاست‌های مرتبط با توسعه و بهبود مناطق و نواحی مختلف می‌پردازد. این گرایش به بررسی جوانب مختلف اجتماعی، اقتصادی، فیزیکی و زیست‌محیطی مناطق می‌پردازد و هدف اصلی آن ایجاد و بهبود شرایط زندگی در مناطق و نواحی مختلف است. این رشته با استفاده از اصول علمی و تجربی، تلاش می‌کند تا فضای منطقه‌ای را به گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که نیازها و مطالبات ساکنان مناطق مختلف به بهترین شکل ممکن برآورده شود. هدف اصلی این گرایش، ایجاد تعادل و هماهنگی بین نیازهای مختلف مناطق و نواحی است. دانش‌آموختگان گرایش برنامه‌ریزی منطقه‌ای وظایف متعددی دارند که از جمله آن‌ها می‌توان به تحلیل و تدوین برنامه‌هایی برای توسعه و بهبود مناطق مختلف اشاره کرد. این افراد باید توانایی‌های تحلیل و پژوهش را در خود پرورش دهند تا بتوانند مسائل و چالش‌های منطقه‌ای را شناسایی کرده و راه‌حل‌های مناسبی ارائه دهند. همچنین، توانایی مدیریت پروژه‌های منطقه‌ای و ایجاد ارتباط مؤثر با مسئولان منطقه‌ای و جامعه محلی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
این رشته به دلیل نیاز فراوان جامعه به توسعه و بهبود مناطق مختلف ایجاد شده و از استقبال بسیار چشمگیری در میان داوطلبان و دستگاه‌های اجرایی در جذب دانش‌آموختگان برنامه‌ریزی منطقه‌ای برخوردار شده است. برنامه‌ریزی منطقه‌ای شامل زمینه‌های مختلفی است که هر یک به نحوی به توسعه و مدیریت مناطق کمک می‌کنند. این زمینه‌ها شامل برنامه‌ریزی زمین و کاربری اراضی، برنامه‌ریزی حمل و نقل منطقه‌ای، برنامه‌ریزی اقتصادی منطقه‌ای، برنامه‌ریزی زیست‌محیطی و برنامه‌ریزی مسکن و فضاهای عمومی منطقه‌ای است.
1- گرایش طراحی شهری: دکتری شهرسازی به بررسی و تحلیل اصول و فنون طراحی فضاهای شهری می‌پردازد. این گرایش به موضوعات مختلفی از جمله توسعه محیط‌های شهری پایدار، بهبود کیفیت زندگی شهروندان، حفاظت از محیط‌زیست و تقویت هویت فرهنگی در فضاهای شهری می‌پردازد. فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند به عنوان محققان، مشاوران و طراحان شهری در پروژه‌های مختلف شهری و معماری فعالیت کنند.
۲- گرایش شهرسازی اسلامی: گرایش شهرسازی اسلامی در مقطع دکتری بر مبانی و ارزش‌های اسلامی در طراحی و ساخت فضاهای شهری تمرکز دارد. دانشجویان با اصولی مانند توحید، عدالت، معنویت، حفظ محیط‌زیست و ارتقاء کیفیت زندگی آشنا می‌شوند و این اصول را در طراحی‌های شهری به کار می‌گیرند. مطالعات این رشته شامل تاریخ و نظریات شهرسازی اسلامی، تأثیرات فرهنگی و اجتماعی اصول اسلامی بر شهرسازی و راهکارهای طراحی و برنامه‌ریزی با نگاه اسلامی است. دانشجویان به بررسی طرح‌های شهری از منظر عدالت اجتماعی، پایداری و حفظ محیط‌زیست می‌پردازند. فارغ‌التحصیلان می‌توانند به عنوان پژوهشگران، مشاوران شهری و طراحان و برنامه‌ریزان شهری فعالیت کنند و نقش مؤثری در بهبود کیفیت زندگی شهروندان و توسعه پایدار شهری ایفا کنند. همچنین به پژوهش و نوآوری در زمینه‌های مختلف شهرسازی اسلامی پرداخته و تجارب موفق شهرسازی اسلامی در دیگر کشورها را مطالعه و بهره‌برداری می‌کنند.
۳- گرایش دکتری شهرسازی: یک رشته تخصصی و ضروری است که بر تحلیل و طراحی فضاهای شهری تمرکز دارد. هدف اصلی این گرایش بهبود کیفیت زندگی شهروندان از طریق ایجاد محیط‌هایی است که پایدار، کارآمد و متناسب با نیازهای اجتماعی و فرهنگی جامعه باشند.
نرم‌افزارهای تخصصی و کاربردی برای مهندسین شهرسازی ابزارهای قدرتمندی هستند که به مهندسان و طراحان کمک می‌کنند تا پروژه‌های شهری را با دقت و کارایی بیشتری طراحی و مدیریت کنند.
AutoCAD: یکی از پرکاربردترین نرم‌افزارهای طراحی دو‌بعدی و سه‌بعدی است که توسط شرکت اتودسک توسعه یافته است. این نرم‌افزار به مهندسان شهرسازی امکان می‌دهد تا نقشههای دقیق و حرفه‌ای از پروژه‌های شهری را طراحی و ترسیم کنند. با استفاده از اتوکد مهندسان می‌توانند نقشههای ساختمانی، جاده‌ها، پل‌ها و سایر زیرساخت‌های شهری را با دقت بالا ترسیم کرده و جزئیات فنی را به‌طور کامل مشخص کنند. همچنین این نرم‌افزار امکان ایجاد مدل‌های سه‌بعدی از پروژه‌ها را فراهم می‌کند که به مهندسان کمک می‌کند تا بهبود‌های لازم را پیش از شروع به ساخت و ساز اعمال کنند.
Revit: یک نرم‌افزار مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) است که توسط اتودسک توسعه داده شده است. این نرم‌افزار به مهندسان شهرسازی امکان می‌دهد تا اجزای مختلف یک پروژه را در یک محیط سه‌بعدی مدل‌سازی و طراحی کنند. Revit به طراحان این امکان را می‌دهد که اطلاعات دقیق و جامعی از ساختمان‌ها و زیرساخت‌های شهری را در اختیار داشته باشند و با همکاری بین تیم‌های مختلف، پروژه‌ها را به صورت هماهنگ و بهینه مدیریت کنند. از جمله قابلیت‌های رویت می‌توان به طراحی‌های پارامتریک، تحلیل انرژی و شبیه‌سازی‌های مختلف اشاره کرد.
ArcGIS: یک نرم‌افزار جامع سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) است که توسط ESRI توسعه یافته است. این نرم‌افزار به مهندسان شهرسازی امکان می‌دهد تا داده‌های جغرافیایی و مکانی را تحلیل و مدیریت کنند. از جمله کاربردهای ArcGIS می‌توان به تحلیل‌های مکانی، نقشه‌برداری، مدیریت داده‌های جغرافیایی و برنامه‌ریزی شهری اشاره کرد. این نرم‌افزار به مهندسان کمک می‌کند تا با استفاده از داده‌های دقیق و به‌روز، تصمیم‌گیری‌های بهتری در مورد پروژه‌های شهری انجام دهند.
CityEngine: یکی دیگر از نرم‌افزارهای ESRI است که برای ایجاد مدل‌های سه‌بعدی شهری استفاده می‌شود. این نرم‌افزار به مهندسان شهرسازی امکان می‌دهد تا شهرها را به صورت دقیق‌تر و به‌روزتر بررسی کنند و مدل‌های سه‌بعدی واقعی از فضاهای شهری ایجاد کنند. از جمله قابلیت‌های CityEngine می‌توان به ایجاد مدل‌های سه‌بعدی از ساختمان‌ها، خیابان‌ها و زیرساخت‌های شهری، شبیه‌سازی ترافیک و تحلیل‌های بصری اشاره کرد. این نرم‌افزار به مهندسان کمک می‌کند تا با استفاده از مدل‌های سه‌بعدی، برنامه‌ریزی بهتری برای توسعه شهرها انجام دهند.
GeoShow 3D: یک نرم‌افزار مدیریت اطلاعات جغرافیایی سه‌بعدی است که به مهندسان شهرسازی کمک می‌کند تا اطلاعات جغرافیایی را به صورت دقیق‌تر و به‌روزتر بررسی کنند. این نرم‌افزار به مهندسان امکان می‌دهد تا مدل‌های سه‌بعدی دقیقی از فضاهای شهری ایجاد کنند و با استفاده از داده‌های جغرافیایی به تحلیل و برنامه‌ریزی شهری بپردازند. از جمله قابلیت‌های GeoShow3D می‌توان به ایجاد مدل‌های سه‌بعدی، استفاده از داده‌های جغرافیایی و تحلیل‌های بصری اشاره کرد.
برای ورود به بازار کار، کسب صلاحیت حرفه‌ای و دریافت پروانه اشتغال ضروری است. فارغ‌التحصیلان رشته شهرسازی نیز باید برای ورود به بازار کار، چه به صورت شخصیت حقیقی و چه با ثبت شرکت به عنوان شخصیت حقوقی، پروانه اشتغال به کار شهرسازی را اخذ نمایند. این صلاحیت حرفه‌ای اطمینان می‌دهد که افراد توانایی لازم برای انجام امور تخصصی در حوزه شهرسازی را دارند و می‌توانند پروژه‌های مختلف را با کیفیت بالا به اجرا درآورند. حدود 10 سال پیش، سازمان نظام مهندسی ساختمان با حمایت وزارت مسکن و شهرسازی و به منظور ساماندهی فعالیت‌های مهندسی و ایجاد نظم در عملکرد این حرفه تأسیس شد. پیش از تشکیل این سازمان، فقدان یک نهاد مقتدر جهت سازماندهی مهندسان و فعالیت‌های آنان و همچنین نبود تعرفه‌های یکنواخت، خلا قانونی در امور مهندسی به ویژه مهندسی ساختمان ایجاد کرده بود. نبود یک مرجع رسیدگی به مشکلات اجرایی پروژه‌ها، چه به دلیل عدم صلاحیت مجری و چه به دلیل نبود نظارت کافی، از دیگر مشکلاتی بود که تشکیل این سازمان را ضروری می‌کرد. این تشکل حرفه‌ای، شاخه‌های مرتبط با ساختمان نظیر عمران، معماری، تاسیسات مکانیکی، تاسیسات برقی، شهرسازی، نقشه‌برداری و ترافیک را تحت پوشش قرار داده است. با وجود اینکه جایگاه رشته شهرسازی در جامعه و خدمات مهندسی همچنان شناخته نشده است، اما با توسعه شهرها و ساختمان‌ها، نیاز به حضور شهرسازان بیشتر احساس می‌شود. رشته شهرسازی نقش مهمی در برنامه‌ریزی و طراحی شهری دارد و می‌تواند با ارائه طرح‌های جامع و پایدار، به بهبود کیفیت زندگی شهروندان کمک کند. عضویت در سازمان نظام مهندسی ساختمان برای شهرسازان، علاوه بر شرح وظایف عمومی، مزایایی نظیر تهیه طرح‌های توجیهی و تفکیکی و طرح انطباق را فراهم می‌آورد. شهرسازان با ارائه توجیهات لازم جهت استفاده بهینه از زمین و رعایت ضوابط شهری، می‌توانند در پروژه‌های بزرگ و تامین خدمات عمومی شهرها نقش موثری ایفا کنند. این طرح‌ها به عنوان نقشه راه برای توسعه شهری عمل کرده و به تصمیم‌گیران و مدیران شهری کمک می‌کنند تا از منابع موجود به بهترین نحو استفاده کنند. دانشجویان و فارغ‌التحصیلان رشته شهرسازی باید بیش از هر چیز به نقش خود در تعیین سرنوشت شهر و ارائه خدمات به شهروندان توجه کنند. آن‌ها باید بدانند که ارائه خدمات فنی مناسب و توجیه کارفرما نسبت به هزینه‌ها، می‌تواند منجر به آسایش، امنیت و زیبایی بیشتر شهرها شود. شهرسازان با دید وسیع‌تری نسبت به معماران، باید تمامی الزامات و ارتباطات اطراف را در نظر گیرند و با ابتکار و خلاقیت خود، طرح‌های زیستی کامل و جامع را ارائه دهند. علاوه بر این، شهرسازان می‌توانند در ایجاد بدنه چشم‌نواز شهری و منظرهای آرامش‌بخش نقش داشته باشند و با پیش‌بینی تمام تمهیدات لازم، به تامین خدمات عمومی شهر کمک کنند. آن‌ها با توجه به خط آسمان، اقلیم، رنگ و زیبایی ساختمان‌ها و بدنه‌های همجوار، می‌توانند طرح‌هایی ارائه دهند که تمامی کاربری‌ها و نیازهای زیستی جامعه را در نظر داشته باشد. اهمیت تایید و امضای طرح‌ها توسط یک مهندس شهرساز نیز باید مورد توجه قرار گیرد، چرا که این امر می‌تواند به تضمین کیفیت و کارایی طرح‌های شهری کمک کند. با گذشت زمان و افزایش تعداد شهرسازان متخصص، حضور آن‌ها در تمامی پروژه‌های شهری و ساختمان‌ها ضروری خواهد شد.
بند ٢ – تنسیق امور مربوط به مشاغل و حرفه‌های فنی و مهندسی در بخش‌های ساختمان و شهرسازی.
بند ٩ – الزام به رعایت مقررات ملی ساختمان، ضوابط و مقررات شهرسازی و مفاد طرح‌های جامع و تفصیلی و هادی از سوی تمام دستگاه‌های دولتی، شهرداری‌ها، سازندگان،مهندسین، بهره‌برداران و تمام اشخاص حقیقی و حقوقی مرتبط با بخش ساختمان به‌عنوان اصل حاکم بر کلیه روابط و فعالیت‌های آن‌ها و فراهم ساختن زمینه همکاری کامل میان وزارت مسکن و شهرسازی، شهرداری‌ها و تشکل‌های مهندسی و حرفه‌ای و صنوف ساختمان
بند ۴- همکاری با مراجع مسئول در امر کنترل ساختمان از قبیل اجرای دقیق و صحیح مقررات ملی ساختمان
و ضوابط طرح‌های جامع و تفصیلی و هادی شهرها توسط اعضای سازمان حسب درخواست.
بند ۸ – تنظیم روابط بین صاحبان حرفه‌های مهندسی ساختمان و کارفرمایان و کمک به مراجع مسئول در بخش ساختمان و شهرسازی درزمینهٔ ارجاع مناسب کارها به صاحبان صلاحیت و جلوگیری از مداخله اشخاص فاقد صلاحیت در امور فنی.
بند ١٠ – کمک به ارتقای کیفیت طرح‌های ساختمانی، عمرانی و شهرسازی در محدوده استان و ارایه گزارش بر حسب درخواست، شرکت در کمیسیون‌ها و شوراهای تصمیم‌گیری در مورد این‌گونه طرح‌ها و همکاری با وزارت مسکن و شهرسازی و شهرداری‌ها در زمینه کنترل ساختمان و اجرای طرح‌های یادشده با استفاده از خدمات اعضای سازمان استان.
اشخاص حقوقی یا دفاتر مهندسی طراحی ساختمان که توانایی طراحی و اجرای پروژه را به‌صورت توام دارند، می‌توانند از وزارت مسکن و شهرسازی درخواست صلاحیت طرح و ساخت، بنمایند.
آیین نامه اجرایی ماده (33) قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان- دانلود
در مبحث دوم مقررات ملی ساختمان (نظامات اداری) به موضوع لزوم استفاده از افراد واجد صلاحیت برای ارایه خدمات شهرسازی اشاره شده شده است.
کلیه طرح‌های ساختمانی و نقشه‌ها و مدارک فنی آن از جمله معماری، سـازه، تاسیسات مکانیکی و تاسیسات برقی منحصرا باید توسط دفاتر مهندسی طراحی سـاختمان یـا طراحان حقوقی ساختمان در حدود صلاحیتی که در زمینه طراحی دارای پروانه اشتغال از وزارت مسکن و شهرسازی است.
طبق شرایط و ضوابط زیر و مطابق با قراردادهای همسان که نمونه آن پیوست شرح خدمات مهندسان رشته ساختمان است و با صاحبکاران باید منعقد نمایند، انجام شود.
شهرداری‌ها یـا سایر مراجع صدور پروانه نیز موظف‌اند نام و مشخصات طراحان واجد شرایط را کـه تــوسط صاحبکاران معرفی شده اند، در پروانه‌های مربوط قید نموده و تنها نقشه‌هایی را بپذیرند که حسب مـورد توسط مسئول دفتر مهندسی طراحی به اتفاق طراح حقیقی آن یا طراح حقوقی به اتفاق طراح حقیقی آن طرح در حدود صلاحیت و ظرفیت مربوط امضا و مهر شده و مشخصات فنی کـار و نقشههای اجرایی آن براساس شرح خدمات مهندسان رشته‌های ساختمان انجـام پذیرفتـه و مـورد تاییـد سـازمان استان قرارگرفته باشد.
طراح ساختمان حسب رشته تخصصی خود پاسخگوی تمامی مراحل و مسایل آن طرح ، بـه سازمان استان، شهرداری، سایر مراجع صدور پروانه و یا سایر مراجع کنترل است.
نظر به اینکه تراکم ساختمانی ، کاربری آن، رعایت حقوق همسایگی ، مسائل و بازتاب‌های ترافیکی، ارزش‌های هویتی، انطباق تراکم جمعیتی یـا ساختمانی ، مسائل ایمنی در هنگام وقوع حوادث غیرمترقبه ، حفظ فضای باز به ازای واحدهای احداثی و نظایر آن در زمینهای مربوط به احداث مجتمع‌ها و مجموعه‌های ساختمانی نیازمند مشارکت و اعلام نظر متخصصان رشته شهرساز و بعضاً رشته ترافیک است.
شهرداری‌ها موظف‌اند در تمامی ساختمان‌هایی که ضرورت توجه و رعایت به مـوارد فوق احساس شود، نسبت به استفاده از خدمات مهندسان شهرساز و ترافیک بهره‌برداری نمایند ضمنا به سازمان‌های استان‌ها توصیه می‌شود در خصوص طراحـی ساختمان‌های گـروه « د » و مجتمع‌های ساختمانی از خدمات مهندسان شهرساز در امور طراحی به‌منظور ایجاد هماهنگی بـا ساختمان‌های مجاور و رعایت مسائل شهرسازی استفاده گردد.
طرح و ساخت ساختمان موضوع ماده 20 آيين نامه ماده 33
نحوه عمل به ماده 12 آيين نامه اجرايی و تبصره‌های آن
به استناد رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در دادنامه ۵۹۴ الی ۶۶۳ مورخ ۱۳۹۵/۹/۲، مندرج در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی مورخ ۱۳۹۵/۱۰/۶، امکان صدور پروانه اشتغال به کار مهندسی از زمان صدور رای هیات عمومی یاد شده ) (۱۳۹۵/۹/۲)، برای فارغ التحصیلان کارشناسی ارشد ناپیوسته رشته شهرسازی برنامه‌ریزی شهری که دارای مدرک کارشناسی در یکی از رشته‌های جغرافیا جامعه شناسی علوم اجتماعی و اقتصاد باشند وجود ندارد.
صدور پروانه اشتغال به کار رشته شهرسازی برای دارندگان مدارک تحصیلی کارشناسی در زمینه رشته های عمران، معماری و شهرسازی با کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری با رعایت سایر ضوابط و مقررات مربوط در قانون یاد شده و آیین‌نامه اجرایی آن، بلامانع است.
با توجه به اینکه رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری، مشمول، بدو، تصویب و عطف به ماسبق نمی‌باشد، لذا تمدید و ارتقاء پایه پروانه اشتغال به کار اشخاصی که قبل از تاریخ مذکور و مطابق بخشنامه شماره ۶۸۶۹۳/۴۳۰ مورخ ۱۳۹۱/۱۱/۴ پروانه اشتغال به کار دریافت نموده‌اند با رعایت سایر مقررات مربوط در قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان و آیین نامه اجرایی آن، بلامانع است.
صدور پروانه اشتغال به کار شهرسازی – برنامه ریزی شهری برای دارندگان مدرک تحصیلی عمران – نقشه برداری با کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری بلامانع می باشد.
دریافت پروانه اشتغال به کار مهندسی در رشته شهرسازی برای دارندگان مدرک کارشناسی ارشد شهرسازی با گرایش طراحی شهری فقط با مدرک کارشناسی در زمینه رشته معماری یا شهرسازی امکان پذیر می‌باشد.
۶-فارغ التحصیلان رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، پروانه اشتغال به کار مهندسی در رشته اصلی شهرسازی و یا مرتبط با آن تعلق نمی‌گیرد.
ارتقاء پایه دارندگان پروانه اشتغال به کار شهرسازی – برنامه ریزی شهری، با مدرک تحصیلی کارشناسی جغرافیا، اقتصاد، علوم اجتماعی، در صورتیکه در سنوات گذشته و به استناد مدرک کارشناسی ارشد پروانه دریافت نموده‌اند تنها در صورت گذراندن دروس مشخص شده در بند ۲۶ امکان پذیر می‌باشد
رشته طراحی و برنامه ریزی شهری و همچنین رشته برنامه ریزی منطقه‌ای با رشته برنامه ریزی شهری مطابقت دارد.
به دارندگان مدرک کارشناسی مهندسی فضای سبز از دانشکده منابع طبیعی و کشاورزی، هیچگونه پروانه اشتغال به کار مهندسی در زمینه رشته‌های هفتگانه مهندسی ساختمان تعلق نمی‌گیرد.
در اجرای رای هیات عمومی محترم دیوان عدالت اداری در دادنامه شماره ۵۹۴ الی ۶۶۳ مورخ ۰۲/۰۹/۱۳۹۵ صدور پروانه اشتغال به کار رشته شهرسازی برای دارندگان مدارک تحصیلی کارشناسی مهندسی عمران، معماری و شهرسازی با کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری با رعایت سایر ضوابط و مقررات مربوط در قانون یاد شده و آیین نامه اجرایی آن، بلامانع است. این مصوبه جایگزین بند ۲۶ مصوبه کمیسیون مذکور ابلاغی به شماره ۴۳۰/ ۶۸۶۹۳ مورخ ۰۱/۱۱/۱۳۹۱ شده است.
فارغ التحصیلان کارشناسی ارشد ناپیوسته رشته شهرسازی – برنامه ریزی شهری که دارای مدرک کارشناسی در یکی از رشته‌های شهرسازی، معماری، عمران، جغرافيا، جامعه شناسی ( علوم اجتماعی ) و اقتصاد باشند، در صورت گذراندن حداقل دروس الزامی پیش نیاز مطابق جدول پیوست بخشنامه شماره ۹۰/۴۳۰/۸۶۵۵۳۸ مورخ ۲۱/۹/۹۰، می‌توانند پروانه اشتغال به کار شهرسازی دریافت نمایند.
دریافت پروانه اشتغال به کار مهندسی در رشته شهرسازی برای دارندگان مدرک کارشناسی ارشد شهرسازی با گرایش طراحی شهری فقط با مدرک کارشناسی در رشته معماری یا شهرسازی امکان پذیر می‌باشد.
رشته طراحی و برنامه‌ریزی شهری و همچنین رشته برنامه‌ریزی منطقه‌ای با رشته برنامه‌ریزی شهری مطابقت دارد.
وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری، دریافت پروانه /۲/ ۲۲ مورخ ۱۳ / ۲۰. به استناد نامه شماره ۲۶۳۶ اشتغال به کار مهندسی در رشته‌های مرتبط با شهرسازی برای دارندگان مدرك کارشناسی ارشد در هر یک از گرایش‌های مرتبط با شهرسازی با مدرک کارشناسی در رشته معماری بلامانع می‌باشد
دریافت پروانه اشتغال به کار طراحی شهری فقط برای دارندگان مدرك تحصیلی کارشناسی ارشد طراحی شهری با کارشناسی در زمینه رشته‌های معماری و شهرسازی بلامانع می‌باشد.
رشته‌ی شهرسازی یکی از رشته‌های هفت‌گانه‌ی مجاز برای شرکت در آزمون نظام مهندسی است. فارغ التحصیلان رشته‌ی شهرسازی نیز جهت ورود به بازار کار به صورت حرفه‌ای و کسب صلاحیت و پروانه‌ی اشتغال باید در آزمون نظام مهندسی شرکت کنند. دانشجویانی که در رشته‌های طراحی شهری، برنامه‌ریزی شهری، مهندسی محیط، کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی محیط یا محیط زیست و محوطه‌سازی و طراحی فضای سبز تحصیل کرده‌اند، می‌توانند پس از ۳ سال از زمان فارغ التحصیلی و یا ۲ سال از ارشد و یا ۱ سال بعد از اخذ مدرک دکتری در آزمون نظام‌مهندسی در رشته‌ی شهرسازی شرکت کنند.
این آزمون برخلاف آزمون‌های رشته‌هایی مانند عمران و معماری که در چند صلاحیت برگزار می شود، صرفا یک آزمون برای دو صلاحیت متفاوت طراحی و نظارت دارد. برای قبولی در آزمون نظام مهندسی شهرسازی برای دو صلاحیت کسب ۵۰ درصد نمره آزمون یعنی پاسخگویی به ۳۰ سوال صحیح برای قبولی در آزمون نیاز است. به این نکته نیز باید توجه کنیم که آزمون‌های نظام مهندسی دارای نمره منفی هستند. این آزمون نیز به صورت تستی و جزوه باز برگزار می‌شود.
لیست منابع همواره در حال آپدیت است (آخرین آپدیت ۱۴۰۳/۷/۱۴)